غزه/ گلشن توپچو/ انس زائید فتحه/ خبرگزاری آنادلو

در میان ویرانی‌های بی‌پایانی که بر اثر حملات شدید و بی‌امان غزه بر جای گذاشته، خانه تاریخی یاسر عرفات، رهبر فقید فلسطینیان، داستانی غم‌انگیز و در عین حال امیدبخش را روایت می‌کند.

این ساختمان که روزی مرکز تصمیم‌گیری‌های مهم و میزبان شخصیت‌های برجسته بین‌المللی بود، اکنون به پناهگاهی برای خانواده‌های آواره‌ای تبدیل شده که در پی بمباران‌های شدید، خانه و کاشانه خود را از دست داده‌اند. خانواده ابوسالم، یکی از ده‌ها خانواده‌ای هستند که در میان دیوارهای فروریخته این خانه تاریخی، پناهی برای خود یافته‌اند.

اشرف نافذ ابوسالم، پدر این خانواده، با چشمانی خسته از بی‌خوابی‌های متوالی، از روزی می‌گوید که مجبور شدند در حالی که بمب‌ها همچون باران بر محله‌شان می‌بارید، با تنها لباس‌هایی که بر تن داشتند از خانه خود بگریزند. او لحظه‌ای که پا به این خانه تاریخی گذاشت را اینگونه توصیف می‌کند: «دیوارهای این خانه اگرچه شکسته و فروریخته، اما هنوز گرمای مقاومت و امید را در خود حفظ کرده‌اند. در میان این خرابه‌ها، ما نه تنها پناهگاهی برای جسم‌های زخمی‌مان یافتیم، بلکه روح مقاومتی که عرفات نماد آن بود، به ما نیرویی دوباره بخشید».

این خانه که در سال‌های 1995 تا 2001 محل زندگی و کار یاسر عرفات بود، پیش از جنگ اخیر به موزه‌ای زنده از تاریخ مبارزات فلسطین تبدیل شده بود. دیوارهای آن مملو از عکس‌های تاریخی، اسناد مهم مذاکرات صلح و هدایایی بود که شخصیت‌های بین‌المللی به عرفات اهدا کرده بودند. امروز اما، بخش اعظم این گنجینه تاریخی یا در زیر آوار مدفون شده یا در آتش جنگ سوخته است. با این حال، خانواده ابوسالم و چندین خانواده دیگر که در این خانه پناه گرفته‌اند، در میان این خرابه‌ها به دنبال نشانه‌هایی از آن تاریخ پرافتخار می‌گردند.

ابوسالم که خود دانش‌آموخته مطالعات اسرائیل است، در گوشه‌ای از این خانه ویران، کتابخانه شخصی عرفات را یافته است. او می‌گوید: «وقتی برای اولین بار این کتاب‌های نیمه‌سوخته را دیدم، گویی گنجی بی‌نظیر یافته‌ام. بسیاری از این کتاب‌ها حاشیه‌نویسی‌های خود عرفات را داشتند. خواندن این یادداشت‌ها به من نشان داد که رهبران واقعی چگونه در سخت‌ترین شرایط هم به مطالعه و تفکر ادامه می‌دادند».

این خانه تاریخی که در محله‌ای مملو از مراکز علمی و فرهنگی غزه قرار داشت، پیش از جنگ میزبان برنامه‌های متعددی بود. ابوسالم با حسرت از روزهایی می‌گوید که دانشجویان دانشگاه‌های الازهر و اسلامی غزه برای بازدید از این خانه تاریخی صف می‌کشیدند: «این خانه فقط یک ساختمان نبود، بلکه قلب تپنده فرهنگ و هویت فلسطین بود. در حیاط آن همایش‌های ادبی برگزار می‌شد و در اتاق‌هایش شاعران و نویسندگان فلسطینی گرد هم می‌آمدند. امروز اما، همان دانشجویانی که روزی با شوق از این خانه بازدید می‌کردند، یا شهید شده‌اند یا مانند ما آواره».

نگاه ابوسالم به ویرانی‌های اطراف خانه عرفات، حاکی از دردی عمیق است: «اسرائیل به عمد این مراکز فرهنگی و علمی را هدف گرفته است. آنها می‌دانند که ملتی که ریشه در فرهنگ و تاریخ دارد را نمی‌توان به زانو درآورد. تخریب این خانه تاریخی هم بخشی از همان طرح بزرگ برای محو هویت فلسطین است».

با این همه، خانواده ابوسالم و دیگر آوارگانی که در این خانه پناه گرفته‌اند، به آینده امیدوارند. ابوسالم در حالی که فرزند خردسالش را در آغوش گرفته، می‌گوید: «ما مانند درختان زیتون این سرزمین هستیم. ممکن است شاخه‌هایمان را قطع کنند، اما ریشه‌هایمان آنقدر عمیق است که هیچ بمبی نمی‌تواند آنها را از بین ببرد. این خانه ویران شده هم روزی دوباره بازسازی خواهد شد و نوه‌های من همان‌گونه که من روزی از پدربزرگم شنیدم، داستان مقاومت عرفات و مبارزه مردم غزه را در همین خانه روایت خواهند کرد».

در گوشه‌ای از حیاط این خانه، زنی جوان مشغول پختن نان بر روی آتش است. دود ناشی از این آتش که به سمت آسمان غزه بالا می‌رود، گویی نمادی است از امیدی که علی‌رغم همه ویرانی‌ها، همچنان در دل مردم غزه زنده است. خانه عرفات، اگرچه امروز به ظاهر ویرانه‌ای بیش نیست، اما به گفته ساکنان موقتش، هنوز هم پیام مقاومت و امید را به جهانیان می‌فرستد.