İklim değişikliğiyle birlikte deniz suyu sıcaklıklarının artması, çözünmüş oksijen seviyelerinin düşmesine ve suyun kimyasal özelliklerinde değişimlere neden oluyor. Bu durum yalnızca fiziksel ortamı değil, aynı zamanda deniz canlılarının yaşamsal faaliyetlerini yakından ilgilendiren akustik koşulları da doğrudan etkiliyor.

Ses alanı ekolojisi üzerine çalışan ekoakustik uzmanı sosyolog İpek Oskay, yürüttüğü saha araştırmalarıyla, insan kaynaklı baskıların denizlerdeki doğal akustik düzeni nasıl etkilediğini ortaya koymaya çalışıyor.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Oskay, çalışmalarının biyoloji ile akustik biliminin kesiştiği disiplinler arası bir alana odaklandığını, atmosferik, mekanik ve insan kaynaklı seslerin ekosisteme olan etkilerini araştırdığını söyledi.

İnsan seslerinin ve davranışlarının ekosistemle olan ilişkisini anlamadan doğanın bütününü kavramanın mümkün olmadığını ifade eden Oskay, "Denizlerin 200 metreden sonrası yani büyük bölümü tamamen karanlık. Su altında ses çok önemli bir yön bulma, birlikte hareket edebilme, tehditlerden korunma ve üreme aracıdır." diye konuştu.

Oskay, sesin suda, havadan 4-5 kat daha hızlı hareket ettiğini, sıcaklık, tuzluluk ve pH gibi değişkenlerin bu durumu etkileyen faktörler olduğunu kaydetti.

Balıkların, kemiklerini sürterek ya da hava keselerindeki kasları titreştirerek ses ürettiklerini anlatan Oskay, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Karides ve ıstakoz gibi kabuklular antenlerindeki tüy benzeri yapılarla titreşimleri algılıyor. Kendi seslerini ise antenlerini ya da karınlarını birbirine sürterek çıkarıyorlar. Canlılar türlerine göre iç kulak ve deri yoluyla duyuyor ve tüm vücutlarıyla sesi titreşim olarak algılıyor. Deniz tabanına vuran sesler tüm bedenlerini titreştirerek algılayan canlıları doğrudan etkiliyor. Besin zincirinin altındaki bu canlılar zarar gördüğünde tüm ekosistem etkileniyor."

Mercan restorasyonu çalışmalarında su altı seslerinin kritik rol oynadığını vurgulayan Oskay, mercan larvalarının yerleşecekleri alanı seçerken akustik sinyallerden faydalandıkları bilgisini verdi.