در حالی که دولت اسرائیل بهدلیل تداوم جنگ غزه با فشار و انزوای فزاینده در عرصه بینالمللی مواجه است، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این کشور، تلاش میکند با تقویت روابط با یونان و بخش روم نشین قبرسی از این انزوا را جبران کند.
نتانیاهو، کیریاکوس میتسوتاکیس، نخستوزیر یونان، و نیکوس خریستودولیدیس، رئیس بخش رومنشین قبرس، در قدس غربی دیدار و نشست خبری مشترکی برگزار کردند. سه طرف در این نشست بر گسترش همکاریها بهویژه در حوزههای امنیتی، دفاعی، انرژی، فناوری و زیرساخت تأکید کردند.
تأکید بر تعمیق همکاریهای امنیتی و دفاعی
نتانیاهو در این نشست اعلام کرد که در این دیدار، همکاری در زمینههای امنیت، انرژی، فناوری و پروژههای منطقهای بهصورت مفصل بررسی شده است. وی با اشاره به کریدور اقتصادی هند–خاورمیانه–اروپا (IMEC) مدعی شد که سه کشور برای پیشبرد این طرح شامل مسیرهای دریایی، ریلی و خطوط انرژی همکاری خواهند کرد.
نخستوزیر اسرائیل با طرح ادعای «رهبری فناوری»این کشور، گفت که اسرائیل، یونان و بخش رومنشین قبرس قصد دارند آینده منطقه را با فناوریهای نوین شکل دهند و همکاریها در حوزههایی چون هوش مصنوعی، امنیت سایبری و تحقیقات پیشرفته را تعمیق کنند.
وی همچنین با اشاره به توافقنامههای موسوم به «ابراهیم»، مدعی شد که گسترش این توافقها و حمایت از آینده لبنان نیز در دستور کار قرار دارد، افزود: «ما بر سر تعمیق همکاریهای امنیتی و دفاعی با یونان و قبرس جنوبی به توافق رسیدیم.»
تهدید علیه ایران و پرهیز از پاسخ به پرسش درباره ترکیه
پس از طرح پرسشی از سوی یک خبرنگار اسرائیلی درباره پیام این نشست به ترکیه، مقامهای دفتر نخستوزیری اسرائیل مانع طرح پرسش شدند. در ادامه، نتانیاهو در پاسخ به پرسشی درباره ایران، با لحنی تهدیدآمیز گفت: «ما خواهان رویارویی با کسی نیستیم، اما هر اقدام احتمالی با پاسخی بسیار سخت روبهرو خواهد شد.»
تمایل به قالب 3+1 با مشارکت آمریکا
üخریستودولیدیس، رئیس قبرس جنوبی، اعلام کرد که همکاریها در حوزههایی چون انرژی، امنیت، دفاع، دریانوردی، مدیریت بحران و نوآوری به سطحی بالغ رسیده و سه کشور مایلاند از سال 2026 با مشارکت آمریکا قالب همکاری 3+1 را فعال کنند.
میتسوتاکیس نیز با اشاره به اینکه این نشست دهمین اجلاس سهجانبه است، مدعی شد که منطقه وارد مرحلهای جدید از تحولات ژئوپلیتیک شده است. وی گفت که در این نشست درباره آینده غزه نیز گفتوگو شده و یونان آماده ایفای نقش است.
مشارکت بر پایه رویکرد ضدترکیه
روابط اسرائیل و یونان از سوی تحلیلگران بهعنوان «شراکت عملگرایانه مبتنی بر تقابل با ترکیه» توصیف میشود. دو طرف در سالهای اخیر، بهویژه در حوزههای انرژی، مرزهای دریایی و همکاریهای نظامی، برای ایجاد موازنه در برابر نفوذ منطقهای آنکارا به یکدیگر نزدیکتر شدهاند.
این نزدیکی بهویژه پس از تیره شدن روابط ترکیه و اسرائیل در دهه 2010، به سطح شراکت راهبردی در شرق مدیترانه ارتقا یافت و پروژههایی چون خط لوله گاز شرق مدیترانه (East-Med) در همین چارچوب مطرح شد.
پروژهای که به بایگانی رفت: خط لوله گاز شرق مدیترانه
پروژه انتقال گاز اسرائیل از مسیر قبرس جنوبی و یونان به اروپا، بهرغم حمایت سیاسی اتحادیه اروپا، بهدلیل هزینه بالا و مشکلات فنی هیچگاه وارد مرحله اجرا نشد. این پروژه که قرار بود تا سال 2025 تکمیل شود، پس از خروج حمایت آمریکا در سال 2022 عملاً به بایگانی رفت.
با وجود تلاشهای اخیر تلآویو برای احیای این پروژه در سال 2025، امضای قرارداد 35 میلیارد دلاری گاز میان اسرائیل و مصر، بار دیگر آینده خط لوله گاز شرق مدیترانه را در هالهای از ابهام قرار داد.
شتاب در همکاریهای نظامی
همزمان با تحرکات دیپلماتیک، همکاریهای نظامی اسرائیل و یونان نیز شتاب گرفته است. دو طرف طی سالهای اخیر در رزمایشهای مشترک متعددی مشارکت داشتهاند و قراردادهای بزرگ تسلیحاتی میان آنها امضا شده است.
از جمله این قراردادها میتوان به توافق 1.65 میلیارد دلاری سال 2021 با شرکت اسرائیلی «البت سیستمز» برای آموزش خلبانان یونانی اشاره کرد. همچنین پارلمان یونان در دسامبر، برنامهای تسلیحاتی شامل خرید سامانههای راکتی از اسرائیل به ارزش بیش از 800 میلیون دلار را تصویب کرد.
گمانهزنی درباره «نیروی مداخله مشترک»
در آستانه این نشست سهجانبه، رسانههای یونانی از احتمال تشکیل یک «نیروی مداخله مشترک» میان اسرائیل، یونان و بخش رومنشین قبرس برای حفاظت از زیرساختهای حیاتی در شرق مدیترانه خبر داده بودند. هرچند تلآویو بهطور رسمی این ادعاها را رد کرد، اما برخی منابع نظامی اسرائیلی از وجود برنامهریزیهای اولیه در این زمینه خبر دادهاند.
درخواست اسرائیل از یونان درباره غزه
در کنار این تحولات، رسانههای اسرائیلی گزارش دادند که تلآویو از آتن خواسته است در چارچوب طرحهای مورد حمایت آمریکا، نقشی فعال در آینده غزه ایفا کند. بر اساس این گزارشها، یونان احتمال اعزام یک تیم مهندسی نظامی به غزه را بررسی میکند.
در مجموع، این نشست سهجانبه نشان داد که اسرائیل در شرایط افزایش فشارهای بینالمللی، تلاش دارد با تکیه بر ائتلافهای منطقهای و همکاریهای امنیتی و نظامی، بخشی از انزوای سیاسی خود را جبران کند؛ مسیری که بهگفته ناظران، بیش از هر چیز بر موازنهسازی در برابر ترکیه در شرق مدیترانه استوار است.
خبرگزاري آناتولي اخبار خود از طريق سامانه مدیریت خبر (HAS) براي مشترکین رسانهای ارسال و فقط بخشي از آنها را خلاصه و در وبسايت خود منتشر ميكند. بنابراين براي دريافت اخبار كامل ما، لطفا تماس گرفته و مشترك شويد!
