صد و پنجمین سالروز قتل‌عام مردم آذربایجان توسط گروه‌های ارمنی

باکو/خبرگزاری آناتولی

صد و پنجمین سالروز "نسل کشی آذربایجانی‌ها" توسط گروه‌های ارمنی در سال 1918 که در آن 50 هزار تن جان باختند، در شهرهای مختلف آذربایجان گرامی داشته می‌شود.

قتل عام مردم آذربایجان توسط گروه‌های ارمنی در 105 سال پیش، به عنوان یکی از فاجعه‌بارترین کشتار در تاریخ آذربایجان تلقی می‌شود.

در آغاز قرن بیستم، ارمنی‌هایی که در آخرین دوره‌های روسیه تزاری در مناطق مختلف آذربایجان سکنی گزیده بودند، با سوءاستفاده از خلا قدرت شروع به کشتار آذربایجانی‌ها و تصرف سرزمین‌های آنها کردند.

آنان از سال 1905 سازماندهی و مسلح شده بودند و برای ارعاب آذربایجانی‌ها در همه مناطق بویژه در باکو آشوب ایجاد کردند.

با انقلاب روسیه در سال 1917 رژیم تزاری روسیه سرنگون شده و کنترل اداره امور باکو به دست بلشویک‌ها افتاد. استپان شاومیان، از رهبران ارمنی بلشویک‌ها با حمایت سیاسی و مادی از ارامنه مسلح، حملات علیه آذربایجانی‌ها را تشویق کرد.

در نتیجه این رویدادها باندهای ارمنی و بلشویکی در 30 مارس تا 3 آوریل 1918 حدود 50 هزار آذربایجانی را در شهرهای باکو، شاماخی، قوبا، خاچماز، لنکران، حاجی‌قابول، سالیان، زنگه‌زور، قره باغ، نخجوان و سایر مناطق قتل عام کردند.

این کشتار تا ورود ارتش عثمانی به نام «ارتش اسلامی قفقاز» در حمایت از مردم آذربایجان ادامه یافت.

حیدر علی‌اف، رئیس جمهور پیشین آذربایجان با امضای فرمانی در سال 1998 روز 31 مارس را به عنوان "روز نسل کشی آذربایجانی‌ها" نامید.

- "آذربایجانی‌ها به دلیل ترک و مسلمان بودن قتل‌عام شدند"

پرفسور نسیمان یعقوبلو، تاریخ نگار آذربایجانی در مصاحبه با آناتولی با بیان اینکه ارامنه با کشتار مردم آذربایجان در پی تصرف اراضی بیشتر و دستیابی به رویای "ارمنستان بزرگ" بودند، افزود: بلشویک‌ها به رهبری لنین نیز سهم زیادی در این قتل عام توسط ارامنه داشتند. اسناد آرشیو آن دوره نیز این موضوع را اثبات می‌کند.

وی تصریح کرد: بلشویک‌های روسیه به روش‌های مختلف به ارامنه نیرو بخشیدند. در کتاب‌هایی که در دوران شوروی منتشر شد، به ما می‌گفتند که این کشتار با اهداف سیاسی انجام شد. یعنی این رویدادها درگیری بین حزب مساوات آذربایجانی و حزب داشناک ارمنی‌ها بود. اما حقیقت از افکار عمومی پنهان شده و واقعیت این بود که آذربایجانی‌ها به دلیل تُرک و مسلمان بودن توسط ارامنه قتل عام شدند.

-آزادسازی باکو توسط ارتش اسلامی قفقاز

دولت آذربایجان در 28 مه 1918 اعلام استقلال کرد. در 4 ژوئن همان سال نیز توافقی را با دولت عثمانی در شهر باتومی به امضا رساند که ایجاد روابط دوستانه سیاسی، اقتصادی و نظامی میان دو کشور را تضمین می‌کرد.

پس از شورش و آغاز کشتار مردم از سوی گروه های بلشویکی و ارمنی، دولت آذربایجان با استناد به ماده چهارم توافقنامه خواستار کمک دولت عثمانی برای مقابله با اشغالگران شد. بدین ترتیب ارتش اسلامی قفقاز به فرماندهی «نوری پاشا»، برادر 28 ساله انور پاشا که فرمانده کل ارتش عثمانی بود تشکیل و با اضافه شدن گردان های 106 و 107 پیاده و توپخانه 56 ارتش عثمانی که پیشتر در جبهه فلسطین می‌جنگیدند، تقویت گردید.

ارتش اسلامی قفقاز با پیشروی در منطقه قفقاز به شهر گنجه رسید و شمار سربازان آن با الحاق نیروی هزار نفری لشکر آذربایجان به 12 هزار تن افزایش یافت. ارتش اسلامی قفقاز در ادامه به پیروزی های زیادی دست یافت و بالاخره توانست در 15 سپتامبر 1918 پس از 30 ساعت جنگ شدید، باکو را از اشغال گروه های بلشویک و ارمنی آزاد سازد.

ارتش اسلامی قفقاز پس از ورود به شهر با استقبال باشکوه مردم باکو رژه برگزار کرد. هزار و 130 تن از سربازان ارتش اسلامی قفقاز در این سلسله جنگ‌‌‌ها به شهادت رسیدند.

هم اکنون در سراسر آذربایجان 14 قبرستان متعلق به شهدای ترکیه‌ای وجود دارد.