بررسی رابطه ادبیات ایران و ترکیه با مهدی یزدانی خرم

تهران/ خبرگزاری آناتولی

مهدی یزدانی خرم نویسنده و روزنامه نگار 37 ساله ایرانی که رمانش با نام «من منچستر یونایتد را دوست دارم» به ترکی ترجمه شده و به تازگی چاپ دوم آن وارد بازار کتاب شده است در گفتگو با خبرنگار آناتولی درباره ترجمه کتابش به ترکی استانبولی گفت: کاملا اتفاقی رخ داد. بهروز دیجوریان (مترجم رمان) را در یکی از جلسات نقد رمان « من منچستریونایتد را دوست دارم» دیدم. گفت رمان را خوانده ام و برایم جذاب است که ترجمه کنم. اول جدی نگرفتم. چند ماهی کار را انجام داد و نسخه هایی فرستاد.

وی افزوزد: بعد بحث یافتن ناشر بود که مترجم آن را هماهنگ کرد و انتشارات دماوند در استانبول کتاب را به چاپ رساند. خوشبختانه بازخورد خوبی داشت. نقدهای خوبی هم درباره کتابم در مطبوعات ترکیه هم نوشته شد.

این نویسنده که شناخت خوبی از تاریخ و فرهنگ ترکیه دارد و همچنین ویراستار کتاب های اورهان پاموک در ایران است، درباره چاپ دومین رمانش با ترجمه ترکی توضیح داد: رمان «سرخ سفید» کتاب دیگری است که درباره ترجمه آن به زبان ترکی صحبت هایی شده است. همچنین در حال رایزنی برای ترجمه این کتاب به زبان های انگلیسی و فرانسوی هستم.

یزدانی خرم درباره حضور رمان های ایرانی در بازار کتاب ترکیه گفت: شرایط چشمگیری نداریم. کتاب های معدودی از نویسندگان سفارشی یا به عبارتی دولتی در ترکیه چاپ شده است که مخاطب را هم به خود جلب نکرده است. تا جایی که اطلاع دارم کتاب هایی از مصطفی مستور هم ترجمه شده اما کتابی که متعلق به نویسندگان بروز ایران باشد کمتر دیده می شود و یکی از دلایل آن فقدان مترجم است.

- حضور پررنگ ادبیات ترکیه در ایران

یزدانی خرم در رابطه با استقبال بازار کتاب ایران از ادبیات معاصر ترکیه گفت: به هرحال ادبیات ترکیه جایزه نوبل برده است. از چند دهه پیش نویسنده ای همچون یاشار کمال، 40 سال یکی از نویسندگان آرمانی برای ایرانی ها بود و خیلی ها دوست داشتند همچون او بنویسند. بعد از او نویسنده ای چون اورهان کمال، شاعری مثل اورهان ولی و... اما کسی همچون اورهان پاموک، اتفاق مهمی برای ادبیات ترکیه و البته منطقه بود.

این نویسنده ایرانی درباره سابقه حضور پررنگ ادبیات ایرانی در ترکیه با اشاره به آخرین رمان پاموک گفت: پاموک در آخرین کتابش به نام «زنی با موهای سرخ» به این موضوع اشاره می کند. نقش اول داستان با یک کتابدار آشنا می شود و از او در همین باره می نویسد که ترکیه رابطه فرهنگی خوبی با ایران داشته و شخصیت های فرهنگی ترک نه تنها شاهنامه را خوانده بودند بلکه به آن مسلط بودند. اما این ارتباط بعد از یک دوره زمانی قطع می شود.

یزدانی خرم با اشاره به اینکه درست است که در مقطعی رابطه ادبی، هنری دو کشور کمرنگ شده بود اما از طرفی شباهت های فرهنگی بین دو ملت وجود دارد، گفت: با این حال به نظر می رسد ادبیات نقطه ای است که دو کشور توانسته اند با هم به خوبی کنار بیایند و شاهد مثالش هم فروش کتاب «ملت عشق» الیف شافاک در ایران است که جزو سه کتاب پرفروش یک سال اخیر ایران است.

- نویسنده های ترکیه ای بازار خوبی در ایران دارند

به گفته یزدانی خرم، نویسنده های ترکیه ای بازار خوبی در ایران دارند اما عکس این مساله در ترکیه رخ نداده است. ناشر ایرانی ذهنیتی درباره بازار ترکیه ندارد. ما کتابی به این بازار ارائه نداده ایم که بخواهیم مخاطب را محک بزنیم. وقتی رمان من که کتابی فرمی و در درباره تاریخ 70 سال پیش ایران است، فروش خوبی پیدا می کند، بنابراین دلیل آن تنها ارائه نشدن کتاب ایرانی به بازار ترکیه است.