استانبول/ نرگس رضایی/ خبرگزاری آنادولو

در پی سفر فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی ایران و رئیس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان به باکو و توافق آذربایجان، ایران و روسیه برای افزایش حجم حمل‌ونقل در کریدور شمال- جنوب بار دیگر موضوع کریدورهای منطقه مورد توجه قرار گرفت.

این در حالی است که وزیر راه و شهرسازی ایران، امروز طی مطلبی در این راستا، «کریدور زنگزور» را از محورهای مهم تحولات اخیر در منطقه خواند و گفت که رویکرد تهران در برابر این تحولات، نه انفعال و نه مخالفت مطلق، بلکه بهره‌برداری هوشمندانه از فرصت‌های جدید برای تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی و اقتصادی این کشور است. ضمن اینکه موضوع «زنگزور» همچنان در مجلس و رسانه‌های ایران بررسی شده و محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس این کشور می‌گوید تهران در کریدور زنگزور نقش‌آفرین است و اذعان می‌کند که کریدورها درگیر مسائل سیاسی شده‌اند.

در این راستا، دکتر بهرام امیراحمدیان، مدیر گروه بررسی مسائل سیاسی روسیه و قفقاز، پژوهشگاه مطالعات پیشرفته استراتژیک خاورمیانه، در گفت‌وگو با خبرنگار «آنادولو» با اشاره به اهمیت کریدور بین‌المللی شمال-جنوب نکاتی را در خصوص کریدور زنگزور مطرح و ادعای «خفگی ژئوپولیتیک» را رد کرد.

- طرح اصطلاح «خفگی ژئوپولیتیک» درباره کریدور زنگزور بی‌معنی است

وی تاکید کرد که ایران از بنیانگذاران کریدور شمال-جنوب است و در میانه راههای ارتباطی روسیه با حوزه اقیانوس هند قرار دارد. طبق آنچه که وزیر راه و شهرسازی می‌گوید تکمیل و فعال‌سازی کریدور بین‌المللی شمال-جنوب جایگاه ایران را به‌ عنوان یک مسیر کلیدی ترانزیت بین اقیانوس هند، روسیه و شمال اروپا تثبیت می‌کند.

دکتر امیراحمدیان در ادامه در خصوص کسانی که درباره کریدور زنگزور از اصطلاح «خفگی ژئوپولیتیک» استفاده و ادعا می‌کنند که راه ارتباطی ایران به اروپا بسته شده است، گفت: به‌نظرم این اصطلاح بی معنی است و برخی به عنوان کارشناس، از روی افراطی‌گری و ناآگاهی از وضعیت ارتباطی ایران چنین حرفی را می‌زنند.

وی تصریح کرد: «این حساسیت‌های بیجا را مطبوعات خیلی دامن زدند و در این شرایط دشوار خواستند مشغله‌ای برای دولت ایران فراهم آورند».

دکتر امیراحمدیان در ادامه به وضعیت راه‌های ارتباطی ارمنستان که به دلیل کوهستانی بودن بسیار سخت و دشوار است، پرداخت و اظهار داشت: ما اگر بخواهیم به اروپا برویم، چرا از خاک ارمنستان برویم؟ می‌توانیم به آذربایجان رفته و از آنجا راههای ارتباطی زمینی (ریلی و جاده‌ای) با گذر از گرجستان به دریای سیاه، یا به روسیه و از این طریق به اروپا برویم.

-راه ارتباط عمده ایران به اروپا از قدیم از ترکیه بوده و امن‌ترین و نزدیک‌ترین راه است

وی، دیگر مسیر ورود ایران به اروپا را، ترکیه عنوان کرد و گفت: «راه ارتباط عمده ایران به اروپا از قدیم از طریق خاک ترکیه بوده است و این مسیر امن‌ترین و نزدیک‌ترین راه است و ایران با ترکیه دارای روابط دوستی و همسایگی بسیار عمیق، تاریخی و دوستی هستند. ایران هیچ مشکل و سختی با ترکیه در برقراری ارتباط از این طریق با اروپا ندارد.»

دکتر امیراحمدیان افزود: «ایران در جنوب در سواحل خلیج فارس و دریای عمان به طول بیش از 2000 کیلومتر و بنادر مهمی چون شهید بهشتی و شهید رجایی از طریق کشتیرانی عظیم خود با آبهای آزاد ارتباط دارد و واردات و صادرات عمده ایران از طریق این بنادر و دیگر بنادر خود، با جهان ارتباط دارد. ایران ظرفیت تبدیل شدن به یک کشور دریایی را داراست.»

وی در خصوص مسیر ورود ایران به اروپا از ارمنستان با اشاره به وضعیت جاده‌های این کشور گفت: ما اگر از ارمنستان به سمت شمال برویم از یک جاده کوهستانی و صعب‌العبور باید گذشت که هنوز هم دشواری‌هایی دارد و بزرگراه و آزادراه نیست، جاده معمولی است. بنابراین با گذر از این کشور وارد گرجستان خواهیم شد. از آنجا یا باید از طریق زمینی (از جاده نظامی گرجستان) از تفلیس به سمت شمال برویم روسیه و بعد از خاک روسیه به نقاط دیگر روسیه و اروپا. مساله دقیقا اینجاست که این فرایند، هم زمانبر است، هم تسهیلاتی ندارد یعنی یک راه ترانزیتی که کامیون‌ها بتوانند با سرعت و سهولت از آن استفاده کنند، نیست.

- در کریدور زنگزور می‌توانیم با ترکیه همکاری کنیم

دکتر امیراحمدیان تاکید کرد: باید توجه داشته باشیم که ما کریدور شمال-جنوب را داریم. در شرق دریای خزر هم که ما به راه‌آهن سراسری آسیای مرکزی و روسیه متصل هستیم و راههای زمینی (جاده‌ای و ریلی) از طریق ترکمنستان هم موجود است. ضمن اینکه ما هم با ارمنستان و هم آذربایجان روابط نزدیکی داریم، کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی داریم و این موضوع کریدور زنگزور که اضافه شد، به ضرر ما نیست. ما می‌توانیم از طریق راه‌آهن جلفا به نخجوان وارد خطوط ریلی منطقه قفقاز و روسیه شویم.

وی در ادامه با اشاره به روابط دو کشور همسایه ایران و ترکیه اظهار داشت: ما با ترکیه همکاری می‌کنیم، در کریدور زنگزور هم می‌توانیم همکاری کنیم.

مدیر گروه بررسی مسائل سیاسی روسیه و قفقاز، پژوهشگاه مطالعات پیشرفته استراتژیک خاورمیانه تصریح کرد: در موسسات تحقیقاتی و استراتژیک ایران در خصوص موضوع زنگزور خوب کار می‌کنند و مشکلی نداریم.

- دولت ایران نگاه منفی به موضوع زنگزور ندارد

دکتر امیراحمدیان افزود: دولت نگاه منفی به موضوع زنگزور ندارد. آقای پزشکیان چندین بار این موضوع را گفتند ما یک راه ارتباطی مرزی داریم که «کریدور ارس» است که به موازات رود ارس کشیده شده است. سرتاسر مرزهای شمالی غربی ایران برای حمل‌ونقل و ارتباطات از این مسیر بهره می‌برند. از سوی دیگر جمهوری آذربایجان از زمان فروپاشی شوروی و درگیری با ارمنستان، که امکان ارتباط زمینی آذربایجان با جمهوری نخجوان [بخش برونگان آذربایجان] که بوسیله خاک ارمنستان از آن جدا شده، قطع شده است، از این کریدور (ارس) استفاده می‌کند.

وی همچنین در خصوص وضعیت راههای ارتباطی در مرز ایران و آذربایجان خاطرنشان کرد: ما اکنون بهترین راههای ارتباطی را داریم. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران حسن همجواری، عدم دخالت در امور داخلی همسایگان و همکاری‌های همه‌جانبه اقتصادی، فرهنگی و علمی-فنی در چارچوب منافع ملی و در نظر گرفتن روابط دوجانبه و عدم دخالت قدرتهای خارج از منطقه در منطقه قفقاز جنوبی است.