تهران/ خبرگزاری آناتولی

نمایندگان مجلس و تحلیلگران سیاسی از جناح های مختلف در ایران طی یک گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری آناتولی، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری این کشور را باعث افزایش چالش گفتمانی، تباین گروه های سیاسی و همچنین ادامه سیاست خارجی جمهوری اسلامی در رابطه با منطقه، بخصوص ترکیه دانستند.

-چالش جناح‌ها و گفتمان‌ها

محمدعلی وکیلی مدیرمسئول روزنامه حامی دولت «ابتکار» دبیر هیئت رییسه مجلس ایران در این زمینه اظهار داشت:

"اگر حسن روحانی باز هم پیروز شود گفتمان جریان اعتدالی اصلاحات در ایران تثبیت می شود. این انتخابات عرصه تفکیک گفتمانی خواهد بود چرا که اگر روحانی نتواند از پس رقیب یا رقبای خود بربیاید، حرکت های گفتمانی جریان اعتدال به بن بست می خورند.

جناح محافظه کار «دچار تشتت فاحش» است. جنبش مردمی نیروهای انقلاب معروف به «جمنا» درحال عبور از ریشه های اصولگرایی و دورشدن از شناسنامه این جریان است. وقتی کسانی مثل علی لاریجانی، محسن رضایی و ناطق نوری با این جنبش همراه نیستند، این یعنی تکرار سناریوی شکست خورده انتخابات سال 2005. مدلی که اصولگرایان در آن سال داشتند چیزی نبود جز شکل کاملتر آن چه اکنون داریم می بینیم.

آن ها نشان داده اند که دچار اشتقاق و شکاف بین نسلی شده اند، چرا که محوریت جمنا جریان جوانی است به نام زاکانی-بذرپاش درحالی که بزرگان در آن حضور ندارند. حتی ابراهیم رییسی هم ترجیح داد در این قالب حضور پیدا نکند و خود را مستقل معرفی کند. از طرف دیگر وقتی یک شخصیت اصولگرای مهم مثل علی لاریجانی از حسن روحانی حمایت می کند، به معنای وجود یک شکاف نسلی بزرگ میان اصولگرایان است.

جای آیت الله هاشمی در این انتخابات خالی است. او همیشه به طور مستقیم یا غیرمستقیم تاثیرگذارترین شخصیت سیاسی بود. مهمترین نقطه مثبت دولت روحانی «بازگشت عقلانیت به سیاست گذاری و سیاست ورزی و بازگشت قطار اجرایی به ریل عقلانیت» است، اما یک نقطه منفی دولت آقای روحانی این است که این قطار، سرعت کمی داشته است".

حسین نقوی حسینی نماینده محافظه کار مجلس ایران و عضو و سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام نیز اظهار داشت:

"انتخابات در همه نظام‌های سیاسی یکی از شاخصه های مهم پایگاه مردمی و پایداری نظام ها محسوب می شود. این یک شاخصه ارزشمند برای ایران است که مردم در انتخابات های مختلف بیش از 60 درصد مشارکت دارند درحالی که در بسیاری از دموکراسی‌هایی که چند قرن سابقه دارند شاهد مشارکت کمتر از 50 درصد هستیم.

ویژگی اصلی این دوره از انتخابات ریاست جمهوری وقوع آن در شرایط خاص منطقه ای این روزها است و وجود برجام و نقش آن در سیاست خارجی. در حال حاضر اکثر اصلاح طلبان بر روی حسن روحانی اجماع دارند بنابراین احتمالا نامزد نهایی شان نیز روحانی خواهد بود.

این در حالی است که اصولگرایان هنوز در مرحله رقابت های درون گروهی هستند چرا که نامزدهای مختلفی دارند و هنوز به وحدت نظر لازم نرسیده اند و نامزد نهایی خود را معرفی نکرده اند".

-ترکیه شریک استراتژیک ایران است

وی در مورد تاثیر انتخابات ایران بر روابط این کشور با ترکیه نیز تصریح کرد:

"ترکیه یک همسایه استراتژیک برای ایران است و همیشه مراودات خوبی با این کشور همسایه داشته ایم. هدف دولت این است که تعاملات اقتصادی با ترکیه به 30 میلیارد دلار در سال برسد. این حجم قابل قبولی از معاملات است. هر دولتی که انتخاب بشود بر روی ترکیه به عنوان یک همسایه و شریک استراتژیک حساب می کند و تلاش خواهد کرد که مناسبات بسیار خوبی با این کشور داشته باشد".

-نقاط ضعف و قوت دولت حسن روحانی

آقای روحانی نکات منفی بسیار زیادی دارد اما هر چه فکر می کنم به این نتیجه می رسم که بسیار سخت در عملکرد ایشان نکته مثبت پیدا می شود. درنهایت می توان گفت همین که شعار اعتدال مطرح شد اتفاق خوبی بود چرا که مشی اعتدال بسیار پسندیده است، اما دولت خود ایشان هم به مشی اعتدالی پای‌بند و مقید به این موضوع نبود.

اگر بخواهم از نکات منفی ایشان بگویم می توانم این طور بگویم که این دولت اصلا دولت کار شبانه روزی و مدیریت جهادی نبود. من خودم دولت آقای روحانی را به نام دولت استخر و سونا و جکوزی می شناسم. وقتی میانگین سن کابینه ایشان بسیار بالا باشد، انگیزه و تحرک نیز همین مقدار پایین می ماند".

سعدالله زارعی تحلیلگر سیاسی و عضو برجسته سپاه پاسداران ایران نیز بیان داشت:

"ویژگی اصلی این انتخابات این است که میزان اقبال و پذیرش مردم نسبت به برنامه ها و سیاست های آقای حسن روحانی محک می خورد. بنابراین مردم در انتخابات پیش رو خواهند گفت که سیاست های آقای روحانی را قبول دارند یا ندارد. این حالت چیزی نیست که در هر انتخاباتی وجود داشته باشد.

قطعا جناح اعتدالی و اصلاح طلب همچنان روی کاندیداتوری حسن روحانی تاکید خواهد داشت. آرایش انتخاباتی جناح اعتدالی و اصلاح طلب بر مبنای حفظ وضع موجود و ادامه ریاست جمهوری روحانی قرار دارد.

در نقطه مقابل آنها اصولگرایان هستند که در شرایط فعلی موفقیت خودشان را با وحدت در کاندیدا تعریف کرده اند. به نظر می آید آنها با تک کاندیدا یعنی رئیسی به صحنه بیایند. در عین این که همه اصولگرایان از سازوکار مطرح شده تبعیت نخواهند کرد.

به نظر می رسد درنهایت اصلاح طلبان با انسجام بیشتر به صحنه می آیند و اصولگرایان کماکان این دوگانگی را داشته باشند، اما به احتمال خیلی زیاد کاندیدای احتمالی آنان ابراهیم رئیسی خواهد بود.

چیزی که باید تاکید بیشتری بر آن باشد مساله اقتصاد است اما به نظر می آید همچنان سایه سیاست بر سر اقتصاد گسترده است. من در فضای انتخاباتی موضوع اقتصاد را در ردیف دوم می بینم، درحالی که باید در ردیف اول قرار داشته باشد".

-روابط خارجی ایران پس از انتخابات

جمهوری اسلامی همواره روی گرم بودن روابط با همسایگانش تاکید داشته است، حتی در رابطه با همسایگانی از قبیل عربستان که اختلافاتی نیز با آنها داشته و دارد. به طور کلی دولت‌های ایران بر افزایش روابط تاکید داشته اند.

من فکر می کنم هر دولتی که در انتخابات آینده سر کار بیاید، کماکان بر حسن و توسعه روابط تاکید خواهد کرد. ما ایرانی‌ها از دولت ترکیه و روند کنونی آن راضی نیستیم و فکر می کنیم دولت آقای اردوغان در تشخیص دوستی ها و دشمنی‌ها دچار سوءتفاهم است.

نکته مثبت دولت حسن روحانی این است که توانست به جامعه جهانی اثبات کند که جمهوری اسلامی یک قدرت اخلالگر و غیرمسئول نیست و حاضر است در برابر حقوقی که دارد مسئولیت هایی را نیز در سطح بین المللی بپذیرد.

نکته منفی دولت او نیز این است که به اقتصاد به اندازه کافی توجه نکرد، بنابراین در دوره ایشان مشکلات اقتصادی شدیدتر و پیچیده تر شد".

-کاندیداتوری محمود احمدی‌نژاد

صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی حامی دولت هم در پاسخ به سوال «آناتولی» درباره دلیل ثبت نام احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت:

"شاید آقای احمدی نژاد می داند اقشاری از جامعه که تحصیلات کمتر دارند و اهالی شهرستان های دورافتاده تر و اقشار کم درآمدتر پایگاه اصلی او را تشکیل می دهند، و به همین خاطر با به چالش کشیدن نظام می خواهد در میان اقشار تحصیل کرده تر و در میان جوان های بعد از انقلاب و کارمندان دولتی و اقشار مرفه برای خود حامی و طرفدار دست و پا کند.

ایشان نمی داند که جنس این دو نوع حمایت و طرفداری کاملا با هم متفاوت هستند. طرفداران قدیمی ایشان که اصلا هم تعدادشان کم نیست، در قالب هواداری کاریزماتیک قرار می گیرند، به این معنی که برای آنها عملکرد آقای احمدی نژاد مهم نیست و فقط شخصیت او را دوست دارند.

این درحالی است که حامیان امروزی تر و مرفه تر و تحصیلکرده تر، طرفداری خود را دقیقا مطابق با عملکرد او تنظیم می کنند و هیچ دلبستگی خاصی به شخصیت احمدی نژاد ندارند و این طور نیست که او هر کاری انجام دهد باز هم حامی اش باشند.

بسیاری از تصمیمات او بدون توجه به عواقب اتخاذ می شوند. برای تحلیل رفتارهای احمدی نژاد به هیچ وجه نباید سراغ مکانیزم های چندبعدی برویم، به این دلیل که او برای اتخاذ اکثر تصمیم هایش اصلا هزینه و فایده را محاسبه نمی کند و مصالح و منافع سیاسی را در نظر نمی گیرد.

به عنوان مثال از این رفتار می توان به ماجرای قهر یازده روزه اشاره کرد. به نظر من این دو تصمیم به یک اندازه خالی از منطق، استدلال و محاسبات بلندمدت هستند. از طرف دیگر به اعتقاد من بسیاری از تصمیمات آقای احمدی نژاد هیچ پشتوانه مشورتی ندارند. درست همان طور که هیچ کدام از اطرافیان او در جریان تصمیمش برای قهر و خانه نشینی نبودند".