استانبول/خبرگزاری آناتولی

سرلشکر حسن سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران دیروز پنجشنبه مورخ 23 ژوئن 2022 با صدور حکمی حجت‌الاسلام حسین طائب، رئیس «سازمان اطلاعات سپاه» را برکنار و به جای او سردار محمد کاظمی را منصوب کرد.

سازمان اطلاعات سپاه پس از سال 2009 و پس از اعتراضات جنبش سبز به رهبری میرحسین موسوی، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ایران به‌ریاست حسین طائب عضو روحانی سپاه پاسداران تشکیل شد. وی در سال 2019 نیز بار دیگر به این سمت منصوب شد و در مجموع 12 سال رئیس این نهاد قدرتمند اطلاعاتی-امنیتی بوده است.

- حسین طائب کیست؟

طائب 59 ساله در 19 سالگی عضو سپاه پاسداران شد. وی مدتی نیز معاون هماهنگ‌کننده امور بیت رهبری و از مسئولین وزارت اطلاعات بود. خبرگزاری فارس نوشته است: «طائب از مدیران وقت ضدجاسوسی وزارت اطلاعات، پرونده‌ای برای یکی از فرزندان هاشمی تشکیل داد. با اطلاع هاشمی‌رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت، طائب از وزارت‌خانه اخراج و به دلیل همین برخورد چکشی، وی مدتی خانه‌نشین شد».

محمود احمدی‌نژاد درباره طائب گفته است: «او از وزارت اطلاعات بیرون انداخته شد، برای اینکه دوبه‌هم‌زنی می‌کرد و بعد بردندش جای دیگری به او اختیارات تام دادند، بدون قانون». این «جای دیگری»، دستگاه مخفی اطلاعات موازی است که در دوره خاتمی و با مدیریت اعضای دفتر رهبر ایران تشکیل شد. به گفته اسفندیار رحیم‌مشایی، رئیس دفتر احمدی‌نژاد، طائب در سال 1384 مایل بوده که وزیر اطلاعات شود، اما او نپذیرفته است.

طائب سه سال بعد فرمانده سازمان بسیج سپاه پاسداران شد. پس از اعتراضات جنبش سبز در سال 2009، «معاونت اطلاعات راهبردی سپاه» به نهادی با اختیارات و امکانات بسیار گسترده تحت عنوان «سازمان اطلاعات سپاه» تبدیل شد. برادر ۶۳ ساله وی مهدی طائب رئیس نهتاد امنیتی، اطلاعاتی و سایبری مشهور به «شورای قرارگاه راهبردی عمار» است که برای سرکوب اعتراضات 2009 و مقابله با جنگ نرم تشکیل شد. بخش مهمی از ماموریت‌های «سازمان اطلاعات سپاه» برعهده دو «عملیات ضدجاسوسی یا واحد 150» و همچنین «عملیات ویژه یا واحد 4000» است.

علی مطهری درباره نقش طائب در سرکوب جنبش سبز می‌گوید: «وقتی ما مدیریت بحران اخیر را به دست افرادی مانند طائب می‌دهیم که با باتوم بیشتر مأنوس است تا فکر و عقل و تدبیر، نتیجه همین خواهد بود». آمریکا نیز در سال 2010 او را به اتهام نقض حقوق‌بشر تحریم کرد. محمدعلی جعفری، فرمانده سابق سپاه پاسداران نیز گفته که «حسین طائب از متهمان پرونده فساد در بنیاد تعاون حمایت و به نفع محمدباقر قالیباف فعالیت کرده است».

علاوه بر این، در دوره فعالیت ۱۳ ساله طائب (2009 تا 2021)، عملیات خارجی بسیاری علیه مراکز هسته‌ای و نظامی ایران و همچنین فرماندهان و کارشناسان آنها در داخل و خارج از این کشور انجام شد، درحالی‌که مسئولیت حفظ امنیت آنها برعهده سازمان اطلاعات سپاه به ریاست او بود.

در این زمینه می‌توان به ترور حداقل ده دانشمند هسته‌ای و همچنین حسن طهرانی‌مقدم، قاسم سلیمانی، محسن فخری‌زاده و اخیرا حسن صیاد خدایی، علی اسماعیل‌زاده، احسان قدبیگی، محمد عبدوس، علی کمانی، کامران آقامولایی، و انفجارهای مراکز دفاعی، موشکی و هسته‌ای و پهپادی ایران؛ به ترتیب در پارچین، حومه تهران، نطنز و کرمانشاه اشاره کرد.

این شکست‌های متعدد و پیاپی سیستم اطلاعاتی-امنیتی جمهوری اسلامی ایران موجب شد تا سرلشکر حسن سلامی، کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز گذشته با انتشار حکمی اعلام کند که طائب از ریاست سازمان اطلاعات سپاه برکنار و سرتیپ محمد کاظمی به جای او منصوب شده است.

- محمد کاظمی کیست؟

سرتیپ محمد کاظمی 61 ساله نخستین فرد غیرروحانی است که به‌عنوان رئیس یکی از دو نهاد اطلاعاتی و اصلی جمهوی اسلامی یعنی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه منصوب می‌شود. طبق قانون مصوب سال 1362 شمسی مجلس ایران، وزیر اطلاعات باید «از نظر تحصیلات در حد اجتهاد» باشد. تا پیش از این تمام وزرای اطلاعات و همچنین رئیس سازمان اطلاعات سپاه روحانی بوده‌اند.

حسین باستانی تحلیلگر مسائل استراتژیک راجع به این مسئله در کانال تلگرامش نوشته است: انتصاب یک فرد غیرروحانی به ریاست نهادی که ترور، جزو وظایف آن بوده و خواهد بود، ممکن است به این معنی باشد که از این به بعد پرونده‌های حذف فیزیکی، با حکم «شرعیِ» مقامی غیر از رئیس سازمان نهایی خواهند شد. احتمال قوی‌تری هم مطرح است و آن اینکه جمهوری اسلامی ایران اساسا «رودربایستی»های سابق در مورد الزام صدور حکم قتل از سوی مجتهد کنار گذاشته باشد.

درباره محمد کاظمی جز چند تصویر و مطالبی در شبکه‌های اطلاعات موثق و زیادی وجود ندارد. او پیش از این رئیس «حفاظت اطلاعات سپاه» بود. ازدیدگاه قاسم محمدی، عضو سابق گردان «حبیب» لشکر 27 سپاه پاسداران، کاظمی معروف به (سردار حاج کاظم) از مدیران سابق وزارت اطلاعات بوده که بعد از قتل‌های زنجیره‌ای از این وزارت‌خانه اخراج شد، اما خامنه‌ای بصورت غیرقانونی او را رئیس حفاظت اطلاعات سپاه کرده است.

این ادعا‌ توسط چند روزنامه‌نگار از جمله عبدالله عبدی و مرضیه آذرافرا تکذیب شده، اما محمدی بر دیدگاه خود اصرار کرده است. عبدی در ادامه از مسئولان سابق وزارت اطلاعات مانند علی فلاحیان و دری نجف‌آبادی، علی یونسی، سعید حجاریان، علی ربیعی، احمد پورنجاتی، محمد شریعتمداری و حسام‌الدین آشنا خواسته است تا عضویت کاظمی در این وزارت‌خانه را رسما تکذیب کنند، اما هیچکدام از آنان تا زمان انتشار این گزارش پاسخی نداده‌‌اند.

یکی دیگر از دلایل خشم و نارضایتی سران جمهوری اسلامی ایران از عملکرد سازمان اطلاعات سپاه، عدم انتصاب سردار سرتیپ حسین نجات، معاون قدرتمند طائب به جای اوست. به نظر می‌رسد با توجه یکدست‌تر‌شدن قدرت در ایران نسبت به دوره‌های پیش از ریاست‌جمهوری سیدابراهیم رئیسی، مسئولین این کشور قصد پالایش و ایجاد هماهنگی بیشتر نهادهای اطلاعاتی خود را داشته باشند.