استانبول/خلیل سلحشور/خبرگزاری آناتولی

سیدحسین عالمی‌بلخی، وزیر «امور مهاجرین و عودت‌کنندگان» افغانستان در یک گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری آناتولی، وضعیت هفت الی هشت میلیون نفر از هموطنانش که به علت 40 سال جنگ در این کشور آواره شده یا به کشورهایی مانند ترکیه، ایران و پاکستان پناه برده‌اند بررسی و روند اقدامات صورت‌گرفته برای بازگشت آنان را تشریح کرد.

وی درباره روند رسیدگی به وضعیت پناهجویان و مهاجران افغان در ترکیه اظهار داشت:

«پدیده مهاجرت نیاز به مديريت مشترک دارد. افغانستان و ترکیه هنوز توافق‌نامه‌ای در این زمینه امضا نکرده‌اند اما نشست‌هایی جهت مدیریت مشترک این مسئله داشته اند. در سفر قبلی به ترکیه از مقامات آنکارا درخواست کردم که هیچ مهاجری را به اجبار به افغانستان نفرستند و از داوطلبان بازگشت به کشورشان حمایت کنند. بازگشت مهاجران افغانستان از ترکیه باید داوطلبانه و قابل مدیریت باشد.

-امضای توافق‌نامه‌ در زمینه اعزام کارگر از افغانستان به ترکیه

عالمی‌بلخی افزود: "روند امضای توافق‌نامه‌ جهت اعزام کارگران افغانستان به ترکیه آغاز شده و امیدواریم به زودی نهایی شود. متن آن نیز توسط وزارت کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین افغانستان با وزارت کار و تامین اجتماعی ترکیه تهیه شده است. بدین‌ترتیب از موج مهاجرت‌های غیرقانونی کاسته می‌شود. مهاجران افغان موجود در ترکیه نیز شامل این توافق شده و زمینه حضور قانونی‌شان فراهم خواهد شد".

-موج بزرگ ورود پناهجویان افغان از ایران به ترکیه

او درباره ورود موج بزرگ مهاجران افغان از مرزهای ایران به ترکیه نیز تصریح کرد:

«هیچ کشوری آنان را عازم ترکیه نکرده است. بلکه برعکس آنها با اجبار به افغانستان بازگردانده می‌شوند. با خانواده‌ای در ولایت بادغیس که اخیرا از ایران اخراج شده است صحبت کردم. آنها گفتند مرزبانان ایران مانع رفتن ما به ترکیه شدند و پس از بازداشت، اخراج‌مان کردند. کسانی در مرز ترکیه-ایران بر اثر حمله پلیس این کشور زخمی شده‌اند. پلیس ایران مانع رفتن آنها به ترکیه می‌شود».

-جمعیت افغان‌ها در ایران حدود دو میلیون و 340 هزار نفر است

وزیر امور مهاجرین افغانستان درباره آخرین آمار و اطلاعات مربوط به هموطنانش در ایران هم اعلام کرد:

«ایران جهت به‌روزرسانی اطلاعات مهاجران افغان دارای مدارک معتبر، اقدام به صدور کارت جدید ویژه "کارت آمایش" کرده است. حدود 950 هزار نفر این کارت را گرفته‌اند. 450 هزار نفر دارای پاسپورت و روادید کوتاه‌مدت هستند. 800 هزار فاقد مدرک هم توسط ادارات ایران ثبت شده اند.

ایران از ما خواسته جهت صدور اقامت به این افراد پاسپورت بدهیم. وزارت امور خارجه افغانستان ممکن است برای این امر اقدام کند. حدود 30 هزار نفر نیز دارای اقامت بلندمدت در ایران هستند. تعدادی دیگری هیچ مدرکی ندارند و قابل سرشماری نیستند. جمعیت افغان‌ها در ایران حدود دو میلیون و 340 هزار نفر است.

حدود 500 هزار مهاجر افغان در مدارس ایران تحصیل می‌کنند که 110 هزار نفر آنها فاقد مدرک هستند. حدود 20 هزار دانشجو نیز در دانشگاه‌های ایران داریم. همچنین 16 هزار فارغ‌التحصیل رشته‌های مختلف در سطح کارشناسی،‌ کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه های این کشور داریم».

-شمار مهاجران افغان در پاکستان به حدود دو میلیون 500 هزار نفر می‌رسد

سید حسین عالمی‌بلخی درخصوص وضعیت مهاجران افغان در پاکستان هم اظهار داشت:

«حدود 1.4 میلیون افغان در پاکستان دارای کارت مهاجرتی هستند. طرفین سال گذشته برنامه مشترکی برای ثبت نام مهاجران را آغاز کردند. تاکنون 870 هزار نفر ثبت نام شده اند. حدود 170 هزار نفر تکراری بودند که پس از بررسی، آمار آنها حدود 700 هزار اعلام شد. پاکستان تصمیم گرفت به آنها تابعیت بدهد که تاکنون 350 هزار نفر آن را گرفته‌اند. گفت‌وگوها برای حل مشکل بقیه مهاجران نیز ادامه دارد».

احتمالا 400 هزار افغان فاقد مدرک در پاکستان داریم. شمار کل آنها به حدود 2.5 میلیون نفر می‌رسد. بسیاری از آنان در اردوگاه‌ها زندگی و فرزندان‌شان در مدارس مختلف پاکستان تحصیل می‌کنند. سیاست اسلام‌آباد در قبال مهاجرین افغان طی چهار سال اخیر و پس از روی کارآمدن عمران خان نسبتا بهبود یافته و فرصت‌های اقتصادی مانند صنعت قالی‌بافی برای آنها فراهم شده است».

-حدود 2 میلیون نفر در اثر ناامنی و خشکسالی آواره شدند

وزیر امور مهاجرین افغانستان درپاسخ به سوال آناتولی در مورد وضعیت آوارگان در این کشور نیز گفت:

«حدود 2 میلیون آواره داریم که اکثر آنها مربوط دوره‌های گذشته هستند. امسال 790 هزار نفر بر اثر خشکسالی و جنگ آواره شده اند. بیشترین آوارگان داخلی؛ یعنی 30 هزار نفر در هرات و بادغیس و فاریاب هستند. تعداد آوارگان فاریاب به دلیل ناامنی شهرستان‌های مختلف این ولایت افزایش یافته و به سمت جوزجان گریخته اند.

دولت اقدام به توزیع چادر و ایجاد اردوگاه در شبرغان مرکز این ولایت کرده است. همچنین ولایات سرپل، غزنی و قندهار به ترتیب دارای بیشترین کسانی هستند که در اثر ناامنی های اخیر مجبور به ترک خانه های خود شده اند. دولت با همکاران بین المللی خود به مهاجران و آوارگان با توجه به نیازهای آنها کمک می‌کند».

-مهاجرت غیرقانونی بسیار خطرناک است

وزیر امور مهاجرین و عودت کنندگان افغانستان، در پایان مهاجرت غیرقانونی را بسیار خطرناک قلمداد و تاکید کرد:

«مهاجران در مسیرهای غیرقانونی با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. هموطنان ما هنگام خروج غیرقانونی از افغانستان در مرزهای کشورهای مختلف مورد آزار و خشونت قرار می‌گیرند. بسیاری از آنان در این سفرها به علت سرما و حوادث دیگر جان خود را از دست می‌دهند.

آنها تمام دارایی در افغانستان را می فروشند اما از پذیرش و آغاز یک زندگی جدید در کشور مقصود مطمئن نیستند. اکثر جوانان ما در دیگر کشورها پس از سالها زندگی به دلیل عدم پذیرش اخراج شده اند. از آنها می خواهیم شرایط مهاجران ما را درک و زمینه بازگشت داوطلبانه آنها را فراهم کنند. دوستان ما وضعیت امنیتی افغانستان را لحاظ کنند».