Çevresel Nekbe

22.12.2024
İstanbul

İsrail’in kurulması sonrası bölgede başlattığı ekolojik tahribat “çevresel Nekbe” olarak tanımlanıyor.

Arapçada “Büyük felaket” anlamına gelen Nekbe kelimesi, 1948 yılında İsrail’in kurulması sonrası yerlerinden edilen Filistinlilerin yaşadığı büyük acıları temsil ediyor. Her yıl 14 Mayıs’ta İsrail’in kuruluş günü olarak kutlanırken, 15 Mayıs da Nekbe’nin başlangıcının yıl dönümü olarak anılıyor.

Filistinlilerin bölgeden göç ettirilmesi ve yerine Yahudi nüfusun yerleşmesiyle başlayan süreç, bölgenin doğası ve çevresinde de büyük değişimlere yol açtı. Filistin’in doğal unsurlarına yapılan müdahaleler sonucu yaşanan değişim de artık “çevresel Nekbe” olarak tanımlanıyor. Bunun göstergeleri olarak çeşitli değişimler örnek verilebilir.

İsrail devletinin kurulmasının ardından Filistin'in yerel türleri olan meşe, keçiboynuzu, alıç ve tarımsal üretimin önemli kısmını kapsayan zeytin, incir, badem gibi meyve ağaçları sistematik şekilde sökülerek yerlerine Avrupa tarzı çam türleri dikilmeye başlandı.

Çam ağaçlarının asidik yapraklar dökmesi sonucu ağaç dibindeki bitkilerin büyümesine imkan vermemesi, biyoçeşitliliğin azalmasına ve yerel çevre unsurlarında tahribata neden olurken reçineleri de yangınların sıklaşmasına yol açtı.

İsrail’in, bölgedeki Filistin topraklarını işgal eden İsrailliler için hayata geçirdiği yol ve altyapı çalışmaları kapsamında, projelerin yürütüldüğü bölgelerin 75 metre yakınında bulunan ağaçlar ve binalar buldozerlerle yıkıldı.

Batı Şeria'da gasbedilen Filistin topraklarına yapılan yollar için kullanılan ve 2000 yılında 51,2 kilometrekare olan alan, 2023 yılına gelindiğinde iki katına çıktı. Bu araziler, daha önce Filistinliler tarafından tarım veya otlak amacıyla kullanılıyordu.

İsrail'in Ürdün Vadisi'ndeki suların yönünü değiştirmesi ve insan faaliyetlerini ve hayvan hareketini engelleyen Batı Şeria'daki ayrım duvarını inşa etmesi biyolojik çeşitliliğin kaybını tetikledi.

Kirlilik çevresel Nekbe’nin önemli göstergelerinden

1967'de Batı Şeria ve Gazze'nin İsrail güçleri tarafından işgal edilmesiyle İsrail sanayisi için yeni kapıların açılması bölgedeki kirliliği de artırdı. Tulkarim'de 1987'de pestisit ve gübre üretimi yapmaya başlayan Geshuri başta olmak üzere birçok sanayi kuruluşunun yol açtığı kirlilik sonucu narenciye ağaçları ve üzüm bağları tahrip oldu.

Tel Aviv yönetiminin, elektronik atıklar da dahil olmak üzere çöplerini "Yeşil Hat" adı verilen sınır bölgesine yığması çevresel Nekbe’nin bir diğer boyutunu oluşturuyor. Bu atıkların, çoğunlukla yoksul Filistinliler tarafından çevresel zarara yol açacak şekilde geri dönüştürülmesi kanser ve akciğer hastalıkları dahil ciddi rahatsızlıklara neden oluyor.

KATEGORİDE ÖNE ÇIKANLAR