اینفوگرافیک

تهران/ خبرگزاری آناتولی

مردم در شهرهای مختلف ایران اخیرا خاموشی‌های طولانی برق را تجربه کردند، در بهار قطعی برق در مقاطعی با انتشار جدول زمان بندی در برخی شهرهای این کشور به وقوع می‌پیوست اما در طی روزهای گذشته نه تنها جدول زمان بندی ارائه نشده بلکه در مناطقی خاموشی بیش از 5 ساعت تجربه شده است.

این در حالی است که در تهران، پایتخت ایران دمای هوا به 40 درجه و در شهرهای جنوبی این کشور نیز به حدود 49 تا 50 درجه رسیده است.

شرایط کمبود برق در این کشور به جایی رسید که مردم برخی شهرها همچون بابلسر، قائم‌شهر و شهرری در جنوب ایران ساعات پایانی شب 5 جولای دست به تجمع خیابانی زدند. همچنین حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز سه‌شنبه 6 جولای بابت قطعی‌ و خاموشی برق از مردم این کشور عذرخواهی کرد.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران نیز چهارشنبه 7 جولای در خصوص تامین برق گفت: ''اضافه شدن تولید برق تقریبا دیگر غیر ممکن است، تمام نیروگاه‌ها با تمام ظرفیت ممکن در حال تولید هستند. در زمینه نیروگاه‌های برق-آبی نیز وضعیت سدها برای ما مهم است و بویژه با توجه به اینکه پیش بینی می‌شود در فصل پاییز، بارندگی در وضع خوبی نیست، باید نسبت به تامین آب شرب مردم به دقت توجه کرد تا زمانی که این موضوع با مشکل روبرو نشود؛ اینها از موضوعاتی است که دولت‌ها باید بیشتر به آن توجه داشته باشند.''

براساس اطلاعات منتشر شده از سوی سندیکای صنعت برق ایران، ظرفیت اسمی تولید برق این کشور سال گذشته 85 هزار و 313 مگا وات بوده است. در این میان سهم‌ بخش‌تجديد‌ پذير (برق آبی،‌ اتمی‌ و‌ تجديدپذير) از‌ ظرفيت‌ اسمی توليد‌ برق‌ این كشور‌ در سال ‌1399‌ برابر‌ 16 درصد‌ بوده‌ است.

تعداد‌ كل‌ مشتركان‌ صنعت برق ایران در‌ سال ‌1399 برابر‌‌ 37.6 ميليون‌ مشترک بوده که از این جمع سهم صنعت 36 درصد، خانگی 32 درصد، کشاورزی 14 درصد، عمومی 9 درصد و سایر مصارف نیز 9 درصد بوده است.

مجموع‌ انرژی‌ توليد‌ شده‌ در‌ سال ‌1399 ایران برابر‌ با ‌‌343 ميليارد‌ كيلووات‌ ساعت‌ بوده‌ است. 8 درصد‌ توليد‌ برق‌ مربوط‌ به‌ نیروگاه‌های تجديدپذير‌ و ‌92 درصد‌ نیز حرارتی‌ بوده‌ است.

از سوی دیگر مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق ایران از افزایش واردات برق به این کشور تا 650 مگاوات خبر داد و گفت: در حال حاضر برق از ترکمنستان، ارمنستان و آذربایجان به کشور وارد می شود. میزان صادرات برق صفر است و تنها حدود 50 مگاوات به افغانستان صادر می کنیم.

-از قطعی برق بیمارستان‌ها تا صنایع و کسبه

شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ روز 6 جولای اعلام کرد: بر اساس برنامه ریزی‌های انجام شده، در زمان اعمال خاموشی‌های نوبت بندی شده در کلان شهر تهران، برق بیمارستان‌ها و مراکز نگهداری واکسن‌های کووید-19، قطع نشده و نخواهد شد.

این در حالی است که برخی از کاربرای ایرانی فضای مجازی که پرستار بیمارستانی در تهران بودند از قطعی برق خبر دادند و اعلام کردند بیماران‌شان در بخش ویژه با مشکل روبرو شدند. از طرفی دیگر، دکتر هاشمیان، پزشک متخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری ویدیویی در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد که در اثر قطعی برق، بیماران دچار مشکل شده‌ و شرایط وخیمی دارند.

محمد یکی از صاحبان صنایع تولیدی در ایران نیز درباره شرایطی که قطعی برق برایش ایجاده کرده، گفت: توان کار کردن نداریم. کارگرها را به خانه فرستادم و با چند نفر کار می‌کنیم. برق برای ساعت‌های طولانی قطع می‌شود و دستگاه‌ها خاموش است و نمی‌توانیم تولید کنیم.

- وضعیت صنعت برق ایران چگونه است؟

علیرضا اسدی، معاون پژوهش و برنامه ریزی سندیکای صنعت برق ایران در گفت‌وگو با خبرنگار آناتولی در خصوص عوامل خاموشی‌های اخیر در این کشور گفت: پدیده خاموشی زمانی رخ می‌دهد كه عرضه برق در مقابل تقاضا دچار كمبود باشد. بنابراین برای تحلیل خاموشی‌ها لازم است كه وضعیت تولید و مصرف برق را مورد بررسی قرار دهیم.

اسدی روند ظرفیت (نامی) نیروگاه‌های ایران را در 10 سال اخیر افزایشی با شیبی ملایم توصیف کرده و گفت:‌ ولی تركیب سبد عرضه برق تغییر چندانی نداشته است. در این میان نرخ رشد ظرفیت نیروگاهی كشور از 1389 تا 1399به طور كلی نزولی بوده و از 8.8 درصد در سال 1389به 2.2 درصد در سال 1399 كاهش یافته است و متوسط رشد سالانه در 10 سال گذشته 3 درصد بوده است.

این کارشناس حوزه صنعت برق میزان 14 درصد ظرفیت تولید برق ایران را متعلق به نیروگاه‌های برق‌ آبی دانسته و درباره تاثیر خشکسالی نسبت به کمبود تولید برق در این کشور تصریح کرد:‌ بین تولید برق‌ آبی‌ها و میزان بارش ارتباط مستقیم وجود دارد و متناسب با رشد یا كاهش بارش، میزان تولید برق نیز نوسان یافته است. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد كه با توجه به شرایط اقلیمی كشور و كم آبی، بروز خشکسالی نه فقط بخش‌های كشاورزی را متاثر می‌سازد، بلکه به دلیل حجم قابل توجه نیروگاه‌های برق‌ آبی در تامین برق كشور، عملا عرضه برق نیز متاثر از خشکسالی نوسان می‌یابد و به‌ویژه‌ در ایام پیک و در فصل‌های گرم سال این مسئله خود را بیشتر نشان می‌دهد.

بر اساس گزارش «53 سال صنعت برق ایران در آیینه آمار» روند رشد تقاضای برق در دهه گذشته در ایران صعودی بوده و به طور متوسط 5 درصد رشد داشته است. این در حالی است كه روند رشد ظرفیت تولید برق این كشور در 10 سال گذشته به طور متوسط نزولی بوده و متوسط رشد آن 3 درصد بوده است.

اسدی در بررسی وضعیت مصرف برق در سال 1400و بروز خاموشی‌های اخیر، خاطر نشان کرد: میزان پیک بار در ابتدای سال 1400 كمتر از پیک تابستانی سال‌های 1399 بوده اما حجم خاموشی‌ها به مراتب بیشتر از سال‌های قبل بوده است. علت این امر را می‌توان در روش مدیریت خاموشی‌های وزارت نیرو دانست.

مصرف برق به دلیل استخراج رمز ارز نیز یکی از موضوعات دیگری است که از سوی برخی مسئولین یکی از دلایل خاموشی‌ها عنوان می‌شود. اسدی در این باره نظر دیگری دارد و توضیح داد: اگرچه تحلیل‌های ارائه شده از سوی ذینفعان موضوع یعنی صاحبان صنایع تولید رمز ارز از یک سو و مدیران وزارت نیرو از سوی دیگر، متناقض است، و به دلیل آنکه اطلاعات دقیقی وجود ندارد نمی‌توان مبتنی بر داده استدلال نمود، ولی می‌توان مدعی شد كه موضوع رمز ارزها نمی‌تواند عامل مهمی باشد چرا كه شکاف بین عرضه و تقاضای برق روندی داشته‌ كه از سال‌های قبل وجود داشته و بدون ظهور رمزارزها (چه قانونی چه غیرقانونی)، پدیده خاموشی باز هم مشاهده می‌شده است.

اسدی بالا بردن ظرفیت تولید برق را راهکار مشکل دانسته و در این باره تاکید کرد: ظرفیت تولید برق كشور در سال‌های گذشته رشد كمی داشته است. با توجه به اینکه در سال‌های گذشته با ركود اقتصادی مواجه بوده‌ایم، شکاف بین عرضه و تقاضا كمتر مشاهده می‌شده است؛ هرچند كه انتظار می‌رود با كاهش تحریم‌ها و ظهور رشد اقتصادی، كمبود عرضه برق به شکل بحرانی بروز یابد. برای همین ضروری است حجم ظرفیت تولید كل برق كشور افزایش یابد.

وی متنوع سازی سبد عرضه و تغییر مدل کسب و کار تولید-مصرف برق، کاهش تلفات و بهینه سازی مصرف برق و اصلاح منحنی بار شبکه برق را راه‌کارهای حل این مشکل می‌داند.