Anadolu Ajansı

Permakültür

Biriz Özbakır 07.07.2023

Yeşil Sözlük

İstanbul

Doğadaki insan yerleşimlerini, doğal ekosistemlerden örneklenen ziraat uygulamaları ve sürdürülebilirlik görüşüne göre uygulayan bir ekolojik tasarım anlayışı.

Permakültür, tarım ilacı kullanılmayan, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmaya katkısı bulunan sürdürülebilir tarım tekniği olarak biliniyor.

Bu sistemi ilk olarak Avustralyalı Bill Mollison ve David Holmgren 1974 yılında geliştirdi. Permakültür kelimesi kalıcı (permanent) ve tarım (agriculture) sözcüklerinden meydana geliyor.

Permakültür, sürdürülebilir insan yerleşimlerinin kurgulanabilmesini sağlayan bütünsel bir tasarım bilimi.

Permakültür tasarımı, kavramsal, maddi ve stratejik bileşenleri tüm canlıların yararına çalışan bir model içinde bir araya getiren bir sistem.

Permakültürün ardındaki felsefe; doğayla birlikte çalışmak, uzun süreli özenli gözlem yapmak, sistemlerin sadece bir ürününün peşinde koşmaktan ziyade onlara bütün işlevleriyle bakmak ve sistemlerin kendi evrimlerinin gerçekleşmesine izin vermek.

Permakültürün amacı

Şehir ve köylerde ihtiyaçlarını karşılayan, çevresini kirletmeyen, dolayısıyla uzun vadede sürdürülebilir, ekolojik olarak sağlıklı ve ekonomik olarak uygulanabilir sistemler yaratmak. Mümkün olan en küçük alanı dahi kullanarak arazinin ve yapıların karakteristiğini, bitki ve hayvanların doğal özellikleriyle bir araya getirmek.

Permakültür ilkeleri

Canlı ve cansız tüm varlıklara özen göstermek: Bu düşünce zararsız ve iyileştirici faaliyetleri, aktif koruyuculuğu, kaynakların tutumlu şekilde kullanılmasını ve geçimini doğru şeklide sağlamayı içeriyor.

İnsana özen göstermek: Bu sayede gıda ve barınma, eğitim, iş ve sağlıklı insan ilişkilerine olan ihtiyaç giderilmiş oluyor. Temel ihtiyaçlar karşılanabilirse dünyaya zarar veren yıkıcı eylemlerde bulunmaya da gerek kalmıyor.

Artanı vakfetmek: Zaman, para ve enerji fazlasını bu amaçlar için kullanmak.

Permakültür uygulamaları:

Su hasadı

Yağmurun depolanması ve en iyi şekilde değerlendirilmesi amacıyla yatay kanallar açılarak göletler yapılıyor. Ayrıca çürüyen odunsu artıklarda gözeneklilik oluşturarak sünger etkisiyle yağmurun depolanması ve bitkilerin ihtiyacı olan suyun tutulması sağlanıyor.

Örtüleme (Malç)

Toprağın üzerini örtmekte kullanılan katman “malç” olarak ifade ediliyor. Esasında doğada, ağaç diplerinde, bitkilerin etrafında kendiliğinden oluşan bu katmanın teknik olarak uygulanması doğanın doğrudan taklit edilmesi. Ağaçlar yapraklarını dökerek diplerinde gittikçe derinleşen bir organik madde katmanı oluşturuyor ve bu şekilde zenginleştirdiği toprağın yapısını da iyileştiriyor.

Kompost

Biyokimyasal olarak ayrışabilir atıkların nemli-oksijenli ortamda daha basit organik ve inorganik maddelere ayrıştırılması işlemi. Organizmaların, ortamın oksijenini kullanarak organik maddeleri biyokimyasal yollarla ayrıştırması olarak ifade ediliyor.

Toprak iyileştirme

Tarımsal üretimin yapıldığı alanlarda, işlenen toprağın 20-30 cm altında oluşan ve geçirimsiz tabaka halini alan yapıya “pulluk tabanı” deniliyor. Alkali yani açık renkli ve kabuk bağlamış topraklarda taban taşının kırılması ve toprakta yatay kanallar açılması doğal yıkama yoluyla toprak pH’ını (toprağın alkali ya da asidik olduğunu gösteren unsur) düşürebiliyor. Malçla sağlanan uygun ısı ve nem koşulları topraktaki organik malzemeye katkı yaparak toprak pH dengesine olumlu katkılar sağlıyor.

Biyolojik çeşitlilik

Tarımda verimi artıracak tüm olanakların (sulama, gübreleme, kaliteli tohum kullanma ve makineleşme) kullanıldığı intansif tarımdaki monokültürlülüğe yani belirli bir bitki türünün bir bölgede çok yaygın olarak uzun yıllar boyunca yetiştirilmesine dayanan tarımsal yönteme karşılık, permakültür karışık ekim ve çeşitlilik esasına dayanıyor.

Hayvansal üretim

Minimum kaynakla gerçekleştirilebilecek hayvancılık uygulamaları da permakültür sayesinde mümkün olabiliyor. Korunaklı alanlar içerisinde sağlanan küçük döngüler ek bir çalışmaya gereksinim duymadan balık ve tavuklar için uygun hale getirilebiliyor.

İşçiliğin ve masrafların azaltılması

Toprağın sertleştirilmesinden kaçınılması ve toprak canlılığının sürdürülmesi için sağlanan tasarım sayesinde malçlama, hayvansal ve bitkisel artıkların toprağa verilmesi gibi işlemlerle verimlilik sürdürülebilir kılınıyor. Bu sayede yer solucanları gibi faydalı organizmalar için elverişli bir ortam oluşuyor.

diğer haberler