Avrupa Birliği (AB) tarafından desteklenen ve 3 yıl sürecek 1 milyon avro bütçeye sahip "Yeşil Kentsel Tarım Döngüsü: İklim Dirençli Tarım ve Atık Değerlendirmesi için Dönüştürücü Yaklaşımlar Projesi"nde Türkiye, Fas, Tunus, Mısır ve Fransa resmi olarak yer alırken, İtalya ile de işbirliği yapılıyor.

Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin (ERÜTAM) tarım arazisinde ayrılan parsellerde pilot uygulama olarak başlayan projeyle hem atıkların değerlendirilmesi hem de hasadın ardından bitkisel atıklardan protein elde edilmesi amaçlanıyor.

ERÜTAM arazisine ekilen fasulye, bakla ve kabak gibi bitkilere atık sular verilerek bitkiye etkileri ve büyüme süreci gözlemleniyor.

Proje çiftçilere model olacak

Proje Yöneticisi Araştırma Dekanlığı Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Özhan Şimşek, AA muhabirine, şu anda dünyanın en büyük probleminin küresel iklim değişikliğiyle ortaya çıkan su krizi olduğunu söyledi.

Türkiye'de de belli bölgelerde tarımsal sulamada kullanılacak suyu bulmakta sorunlar yaşandığına dikkati çeken Şimşek, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), Çukurova Üniversitesi ve Kayseri Üniversitesi işbirliğiyle projeyi gerçekleştirdiklerini dile getirdi.

Yaklaşık 50 kişilik uluslararası bir ekiple yürütülen projenin Türkiye ve diğer ülkelerde başladığını anlatan Şimşek, "Çok farklı bitki türlerinde çalışıyoruz. Şu anda arazimizde bakla, fasulye ve kabak var ama diğer ülkelerde farklı bahçe bitkileri ile buğday, mısır gibi ürünler de bulunuyor. Fransa ile yaptığımız işbirliğiyle arazide yürüttüğümüz çalışmaları anlık izlemeye yönelik bir dijital twin oluşturma teknolojisi kurulacak. Bitki ve toprağın ihtiyaçlarını, hastalık takiplerini sensörlerle anlık olarak takip edebileceğiz. İleride çiftçilerimize model olacak ve bahçeleri ile tarlalarında uygulayabilecekler." diye konuştu.

"Elde ettiğimiz bitkisel atıkları değerlendirmiş olacağız"

Şimşek, projenin asıl amacının atık yönetimi ve bu atıklardan katma değerli maddelerin elde edilmesi olduğunu vurguladı.

Sadece bitkisel atıkları değil, tarımsal sulamadan geriye kalan su atıklarını da değerlendirdiklerini anlatan Şimşek, şunları kaydetti:

"Hem şebeke suyu kullanıyoruz hem tarımsal sulamada kullanılmış drenaj sularını tekrar kullanıyoruz. Ayrıca organize sanayi bölgeleri ile Kayseri Su ve Kanalizasyon İdaresinin (KASKİ) atık olarak değerlendirilmeyen sularını bir filtrasyon (süzme) sistemiyle arıtıyoruz. Filtre edilen suları bitkilere vererek bu suları birbiriyle karşılaştırıyoruz. Böylelikle tarımsal atık suları tekrar kullanabiliyoruz. Hem bitkilerimizden elde edeceğimiz atıklardan bitkisel proteinler hem de birtakım gıda etken maddelerini elde etmeye çalışacağız. Böylelikle elde ettiğimiz bitkisel atıkları değerlendirmiş olacağız. Bir yandan da yalnızca bitkisel protein ve gıda etken maddeleri değil, geriye kalan atıklardan da kompost elde etmeye çalışacağız ve bunları tekrar tarımda kullanacağız."

Şimşek, üniversitenin yemekhaneleri ile lojmanlarından çıkan yemek ve organik atıkları kompost yapacaklarını, böylelikle Avrupa'yı ve Güney Akdeniz ülkelerini kapsayan önemli atık sorununa çözümler geliştirmeye çalıştıklarını ifade etti.

Disiplinlerarası bir proje yürütüldüğünü dile getiren Şimşek, "Paydaşlarımızla projeden elde ettiğimiz bilgilerle çiftçilerimiz başta olmak üzere çeşitli görüşmeler, anketler yaparak bu konuda mevcut sorunları ortaya koyup politika önerileri geliştireceğiz. Bu önerilerini de proje sonunda Avrupa ve Akdeniz ülkeleri çapında resmi rapor olarak ileteceğiz." ifadelerini kullandı.