Görme, işitme, fiziksel ve zihinsel engeli bulunan bireylerin günlük hayata aktif katılımını hedefleyen uygulamalar ve cihazlar, bağımsız yaşamı destekleyerek erişilebilirliğin önündeki engelleri kaldırıyor.

Dünya genelinde ve Türkiye’de geliştirilen ve kullanıma sunulan bu yenilikçi teknolojiler, engelli bireylerin toplumsal hayata eşit katılımını sağlarken, bilim ve teknolojinin insan hayatını nasıl dönüştürdüğünün de önemli birer örneğini oluşturuyor.

İşte engellilerin hayatını kolaylaştıran 8 önemli teknoloji:

Be My Eyes

Görme engelli bireylerin çevresindeki nesneleri tanımasına yardımcı olan uygulama, kullanıcının kamerasıyla çevresini canlı olarak bir gönüllüye iletmesini sağlıyor. Aynı dili konuşan gönüllüler, metin okuma, yön tarif etme veya nesne tanımlama gibi konularda destek oluyor. Android ve iOS platformlarında ücretsiz olarak sunulan uygulama, görme engelli bireylerin daha bağımsız hareket etmesine imkan tanıyor. 

Microsoft Seeing AI

Görme engelli ve az gören kullanıcılar için yapay zeka destekli pratik çözümler sunan uygulama, telefon kamerası aracılığıyla metinleri anında sesli okuyabiliyor, banknotları tanıyabiliyor, renkleri ve barkodları tarayarak ürün bilgisi verebiliyor. Aynı zamanda insanların yüz ifadelerini yorumlayabilen ve çevredeki nesneleri betimleyebilen uygulama, kullanıcıların günlük yaşamlarını kolaylaştırmayı hedefliyor.

Ava

İşitme engelli ve işitme zorluğu yaşayan bireyler için geliştirilen yapay zeka destekli uygulama, gerçek zamanlı olarak konuşmayı metne dönüştürüyor. San Francisco merkezli bu girişim, işitme engelli bireylerle işiten kişiler arasındaki bariyerleri kaldırmayı amaçlıyor.

Apollon Gözlük

Türkiye'de geliştirilen ve dünyada bir ilk olma özelliği taşıyan “Apollon Gözlük”, felçli, yarı felçli ve hareket kabiliyeti kısıtlı bireylerin telefon, tablet, televizyon ve bilgisayar kullanımını kolaylaştırıyor. Üç eksenli baş hareketi sensörüyle çalışan cihaz, yukarı, aşağı, sağ ve sola çevrilen baş hareketlerini komuta çeviriyor. En dikkat çeken özelliği ise yapay ve doğal göz kırpmayı ayırt edebilmesi. Bu sayede kullanıcılar, ellerini kullanmadan teknolojik cihazlara erişim sağlayabiliyor. 

Transducers in the ear (Tie)

TÜBİTAK destekli yerli işitme cihazı "Transducers in the ear (Tie)", işitme engelli bireyler için devrim niteliğinde bir teknoloji sunuyor. Kulağın içine yerleştirilen küçük bir titreşimli cihaz, sesi doğrudan iç kulak kemiklerine ileterek doğala en yakın işitme deneyimi sağlıyor. Kulak kanalını tamamen tıkamadan çalışan cihaz, dış gürültüleri filtreleyerek konuşmaları netleştiriyor.

EyeSense

Türk Telekom'un yerli teknolojisi EyeSense, görme engelliler için erişilebilir fotoğrafçılık deneyimi sunuyor. Uygulama, sesli yönlendirmelerle hem selfie hem de normal fotoğraf çekimine olanak tanırken, nesne ve renk tanıma özellikleri sayesinde kullanıcıların çevrelerini daha iyi algılamalarını sağlıyor.

WeWALK (Akıllı Baston)

Görme engelli bireylerin güvenli ve bağımsız hareket edebilmesi için Türk mühendisler tarafından geliştirilen WeWALK Akıllı Baston, teknolojik özellikleriyle dikkat çekiyor. Son teknoloji yapay zeka ile donatılan baston, çevredeki engelleri titreşimle haber veriyor, kullanıcıya navigasyon, müzik dinleme ve mesajlaşma gibi işlevler sunuyor. Akıllı telefonlarla entegre çalışabilen cihaz, Amazon Alexa ve Google Assistant gibi sanal asistanları da destekleyerek akıllı ev sistemlerine erişim sağlıyor. 

Otsimo

Özel eğitim gereksinimi olan çocuklar için geliştirilen Otsimo uygulaması, otizm spektrum bozukluğu, down sendromu ve öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklara evde eğitim desteği sunuyor.

Çocuk psikologları ve eğitmenler denetiminde hazırlanan bu uluslararası sertifikalı platform, Uygulamalı Davranış Analizi (ABA) tekniğiyle tasarlanmış eğitici oyunlarla harfler, sayılar, renkler ve temel kavramları öğretmeyi hedefliyor.

Tablet ve telefonlara indirilebilen Otsimo, seçme-eşleştirme, sıralama ve sesli oyunlar gibi interaktif aktivitelerle çocukların hem öğrenmesini hem de eğlenmesini sağlarken, kaynaştırma eğitimine destek oluyor. Ödüllü bu yerli uygulama, özel gereksinimli çocukların gelişimine katkı sunarak ailelere güvenilir bir eğitim yardımcısı olarak hizmet veriyor.