آنکارا/ خبرگزاری آنادولو

مراسم گرامیداشت هشتاد و هفتمین سالروز درگذشت مصطفی کمال آتاترک، بنیانگذار نظام جمهوری در ترکیه در سراسر کشور برگزار خواهد شد.

مصطفی کمال آتاترک در 19 می سال 1881 در شهر سلانیک (سالونیک در یونان امروزی) که در آن زمان بخشی از امپراطوری عثمانی بود، به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدارس دینی و سپس در مدرسه مدرن شمس‌افندی گذراند. آتاترک، دوران متوسطه را در مدرسه نظامی سلانیک و سپس در آکادمی نظامی مناستیر ادامه داد و بعدها در دانشکده نظامی استانبول تحصیل کرده و در سال 1905 با درجه ستوانی فارغ‌التحصیل شد.

آتاترک نخستین مموریت نظامی خود را در دمشق انجام داد و به دلیل خدمات برجسته‌اش نشان افتخار گرفت. سپس در جنگ‌ الجزایر (1911) علیه ایتالیایی‌ها شرکت کرد و نیروهای تحت امرش در نبرد‌های تُبروک و درنه به پیروز دست یافتند. در جنگ‌های بالکان (1912) نیز نقش موثری در بازپس‌گیری شهر ادیرنه داشت.

با آغاز جنگ جهانی اول، به درخواست خود به جبهه اعزام شد و در جبههٔ چاناک‌قلعه (گالیپولی) فرماندهی لشکر 19 امپراطوری را بر عهده گرفت و با شجاعت فراوان، نیروهای متفقین را شکست داد و به عنوان «قهرمان آنافارتا» شناخته شد. سپس در جبهه شرقی، شهرهای بیتلیس و موش را از روس‌ها پس گرفت و به پاس خدماتش به درجه سرتیپی (پاشا) دست یافت.

پس از پایان جنگ و اشغال استانبول توسط متفقین، آتاترک در 19 مه 1919 به شهر سامسون در سواحل دریای سیاه رفت و با انتشار بیانیه آماسیا مبارزه برای رهایی کشور از اشغال متفقین را آغاز کرد. او سپس در کنگره‌های ارزروم و سیواس، پایه‌های مقاومت و مجلس ملی را بنا نهاد.

در 23 آوریل 1920 مجلس ملی ترکیه در آنکارا افتتاح شد و آتاترک ریاست آن را بر عهده گرفت. او رهبری جنگ استقلال علیه نیروهای اشغالگر را بر عهده داشت و پیروزی‌های بزرگی چون ساکاریا (1921) و دوملوپینار (1922) را به دست آورد. پس از پیروزی نهایی، قرارداد صلح لوزان در سال 1923 با متفقین به امضا رسید و بدین ترتیب استقلال کامل ترکیه تثبیت شد.

مجلس ترکیه در 29 اکتبر همان سال، در کشور نظام حکومتی جمهوری اعلام کرد و مصطفی کمال آتاترک به عنوان نخستین رئیس‌جمهور ترکیه انتخاب شد و تا پایان عمر در 10 نوامبر 1938 چهار دوره پیاپی به عنوان رئیس‌جمهور کشور خدمت کرد.