استانبول/ سهند اینانلو/ *گزارش تحلیلی/ خبرگزاری آناتولی

در روزهایی که وعده آغاز واکسیناسیون گسترده را مدام از تریبون‌های وزارت بهداشت ایران می‌شنویم، همزمان شاهد ازدحام شهروندان ایرانی در مرز ارمنستان هستیم که به امید تزریق دوز اول واکسن کرونا راهی شهرهای مرزی یا پایتخت این همسایه شمالی می‌شوند. از طرفی هم اعلام تعطیلی بانک‌ها و بازار تهران در پی اوج‌گیری دوباره کووید-19 در ایران این سیگنال را به جامعه داد که فعلا خبری از تسریع فرآیند واکسیناسیون از سوی وزارت بهداشت این کشور نخواهد بود.

- از بازار چه خبر؟

مشاهدات ناظران از بازار تهران حاکی از فعال بودن اغلب حجره‌ها و فروشگاه‌ها در طول هفته گذشته بوده و باعث جذب انبوهی از مردمی شده است که با نادیده گرفتن محدودیت‌های اعلام‌شده، خطر ابتلا به کووید-19 را پذیرفته و مشغول خرید هستند.

توجیه مغازه‌داران برای عدم اجرای مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا هم شنیدنی و جالب است؛ این عده با اشاره به عدم تحقق وعده‌های پرتکرار مسئولان وزارت بهداشت ایران در باب شروع قریب‌الوقوع واکسیناسیون، معتقدند سناریوی مبارزه با کووید-19 توسط وزارت بهداشت تا به امروز شکست خورده است. از این رو، بر این باورند که نمی‌توان دست روی دست گذاشت و در شرایطی که حتی بانک‌ها نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند کسب‌ و کار خود را تعطیل کرده و به امید آغاز فرآیند واکسیناسیون از سوی دولت نشست.

- ادامه فعالیت بانک با وجود وضع محدودیت‌ها

همانطور که گفته شد ادامه فعالیت بانک‌ها در سراسر ایران (با وجود اعلام محدودیت‌های زمانی و تعطیلی پنجشنبه‌ها) باعث شده تا فعالان صنوف مختلف در شرایط بسیار سختی قرار بگیرند، زیرا تعهدات بانکی صاحبان کسب‌ و کارهای خرد در شرایطی امکان پیگیری دارد که فعالان این حوزه اجازه بازگشایی و ازسرگرفتن خرید و‌ فروش‌ در حوزه فعالیت را ندارند.

کارشناسان هم ضمن تاکید بر محق بودن فعالان اقتصادی (خصوصا بازار)، نسبت به روشن نبودن تکلیف واکسیناسیون در ایران ابراز نگرانی کرده و تداوم شرایط فعلی را با توجه به مشکلات معیشتی کشور، غیرقابل تصور می‌دانند. البته در این میان کارمندان و کارکنان بانکی را هم نباید فراموش کرد، چون بارها از ریسک بالای ابتلا به ویروس کرونا به دلیل حضور مداوم در محل کار گلایه کرده و این تصمیم دولت مبنی بر ادامه فعالیت بانک‌ها را در تناقض با اصول فاصله‌گذاری اجتماعی می‌دانند.

- واکسن‌سازان در بورس

همانطور که گفته شد واکسیناسیون به دلیل ایجاد مشکلاتی در روند تولید و توزیع واکسن‌های متعدد داخلی و خارجی به کندی پیش می‌رود و به همین دلیل شاهد واکنش‌هایی از سوی بخش‌های مختلف اقتصاد هستیم که در پی به تعویق افتادن واردات واکسن و یا تولید آن رخ داده است.

در پی انتشار خبر وجود مشکل در خط تولید نخستین واکسن ایرانی، سهام گروه دارویی برکت که تولیدکننده واکسن «کووایران» است در بازار سرمایه تهران با واکنش‌های هیجانی فعالان حقیقی بورس تهران مواجه شد که به زعم کارشناسان ناامیدی سهامداران نسبت به عملکرد مثبت و همچنین پربازده بودن خط تولید این مجموعه دارویی در ماه‌های آینده زمینه‌ساز بروز رفتارهای اخیر در بورس اوراق بهادار تهران بوده است.

سهام برکت نیز در اردیبهشت و خرداد امسال و در پی اعلام خبر نهایی‌شدن مراحل تولید و تست واکسن کرونا با رشد قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده بود، اما همانطور که گفته شد خوش‌بینی‌ها نسبت به بازدهی بالای گروه دارویی‌ها در بورس اوراق بهادار دوام نیافته و علی‌رغم رشد چشمگیر شاخص کل در روزهای پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، فعلا امیدها نسبت به افزایش ارزش سهام برکت و زیرمجموعه‌هایش در بورس تهران رنگ باخته است.

- چشم‌انداز

بسیاری از اقتصاددانان مستقل در روزها و هفته‌های اخیر با تاکید بر اهمیت و لزوم احیای برجام برای خروج اقتصاد ایران از رکودی که گرفتارش شده بر این باورند اگر دولت سیزدهم در مسیر دستیابی به تفاهم برای زنده کردن توافقنامه برجام با کشورهای 1+4 نباشد، باید خود را برای وخامت هرچه بیشتر اقتصاد در نیمه دوم سال آماده کند.

این کارشناسان اقتصادی با اشاره به روند کند و کم‌رمق واکسیناسیون در کشور معتقدند با وجود تحریم‌های بانکی و همچنین محدودیت‌های ناشی از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF نه می‌توان به منابع ارزی بلوکه شده در کشورهای خارجی دسترسی پیدا کرد و نه امکانی برای تهیه بی‌واسطه و بدون مشکل واکسن کرونا وجود خواهد داشت.

از همین رو انتظار می‌رود در صورت عدم حصول توافقی بین ایران و 5 قدرت جهانی در مذاکرات وین، خیمه سنگین رکود روی اقتصاد زخم‌خورده این کشور از خروج غیرمسئولانه و یک‌جانبه دولت دونالد ترامپ از برجام، سنگین‌تر از قبل شده و عرصه برای فعالان اقتصادی و شهروندان معمولی دشوارتر از هر زمان دیگری شود.

[سهند اینانلو، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل اقتصادی]

* این گزارش تنها بیانگر نظر نویسنده است و بازتاب دیدگاه خبرگزاری آناتولی نیست.