استانبول/ خلیل سلحشور/ خبرگزاری آنادولو

افغانستان با بیش از 50 ساعت قطعی اینترنت و خدمات مخابراتی به دستور طالبان در «تاریکی دیجیتال» فرو رفته است؛ قطعی‌ای که از 29 سپتامبر آغاز شده و از ارتباطات خانوادگی تا خدمات بانکی، فعالیت بیمارستان‌ها و رسانه‌ها را مختل کرده است.

این قطعی هفته‌های گذشته ابتدا با محدود کردن اینترنت فیبر نوری در ولایات شمالی بلخ، بدخشان، تخار، قندوز و سمنگان آغاز شد و سپس به سراسر کشور گسترش یافت. طالبان تاکنون توضیح روشنی برای این اقدام ارائه نکرده‌اند، اما پیش‌تر ادعا کرده بودند که این اقدام برای جلوگیری از «رفتارهای غیراخلاقی» انجام شده است.

تحلیلگران هشدار می‌دهند که این قطعی میلیون‌ها دلار ضرر اقتصادی به افغانستان وارد کرده و بحران بشری موجود را تشدید می‌کند. سازمان حقوق بشر (HRW) این اقدام را محکوم کرده و اعلام کرد که این قطعی، مردم افغانستان را از حقوق اساسی خود مانند دسترسی به آموزش، بهداشت، تجارت و اطلاعات محروم می‌کند.

- تأثیر بر زندگی روزمره

قطع اینترنت خدمات بهداشتی و آموزش آنلاین را به شدت تحت تأثیر قرار داده است، به ویژه برای زنان و دخترانی که از تحصیل در مقطع متوسطه و دانشگاه محروم شده‌اند.

رسانه‌ها فلج شده‌اند و بسیاری قادر به انتشار مطالب آنلاین نیستند. مهاجران افغان در خارج از کشور نیز قادر به تماس با بستگان خود در داخل کشور نیستند.

این قطعی خدمات بانکی را نیز مختل کرده است، که بسیاری از خانواده‌های افغان برای بقا به آن وابسته‌اند.

همچنین گروه‌های امدادی هشدار داده‌اند که این قطعی خدمات امداد و نجات‌ را تهدید می‌کند، زیرا این عملیات برای هماهنگی و ارائه خدمات به ارتباطات وابسته است.

- واکنش‌های بین‌المللی

ماموریت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) از اداره طالبان خواسته است تا فوراً خدمات اینترنت را بازگرداند و هشدار داده است که این قطعی با مختل کردن خدمات ضروری، خطر «آسیب جدی» را به همراه دارد.

سازمان عفو بین‌الملل نیز این قطعی را محکوم کرده و آن را اقدامی بی‌پروا خواند که حقوق بشر را نقض می‌کند و بحران بشری را تشدید می‌کند.

افغانستان عمدتاً به دو سیستم متکی است: اینترنت فیبر نوری، که سریع‌تر، ارزان‌تر و سخت‌تر برای سانسور است و خدمات ماهواره‌ای یا GSM که گران‌تر و راحت‌تر برای مسدود کردن هستند. دو هفته قبل از این قطعی، منابع تأیید کردند که ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، دستور توقف خدمات فیبر نوری را صادر کرده بود، که ابتدا در استان بلخ آغاز شد و سپس به سراسر کشور گسترش یافت.

قطع اینترنت در زمان حساسی رخ داده است؛ افغانستان هم‌اکنون در حال بهبود از زمین‌لرزه‌های اخیر در شرق کشور است و با بازگشت اجباری گسترده پناهندگان از کشورهای همسایه مواجه است. گروه‌های بشردوستانه هشدار می‌دهند که این اختلال، لایه‌ای جدید از بحران را به چالش‌های انسانی موجود اضافه کرده است.

فعالان این قطعی را تلاشی برای فروبردن افغانستان در «تاریکی دیجیتال کامل» توصیف کرده‌اند؛ اقدامی که کشور را از جهان جدا کرده و کنترل طالبان بر جریان اطلاعات را تشدید می‌کند.