غیرنظامیان؛ بزرگترین قربانیان چهار دهه جنگ در افغانستان
هفده سال پس از حمله آمریکا به افغانستان جنگ، ناامنی و تلفات گسترده غیرنظامیان در این کشور ادامه دارد و بحران حضور گروههای تروریستی" نه تنها از بین نرفته، بلکه با ظهور داعش پیچیدهتر نیز شده است.
استانبول/خلیل سلحشور/گزارش تحلیلی/ خبرگزاری آناتولی
درحالیکه جامعه جهانی و رسانهها بیشتر به تحولات و اوضاع کشورهایی مانند سوریه و یمن میپردازند، جنگ داخلی افغانستان که چهار دهه پیش آغاز شد در سالهای اخیر شدت گرفته و به مرگ و مصدومیت ده ها هزار شهروند، شبه نظامی، مامور امنیتی و کارکنان نهادهای دولتی، مدنی و بشردوستانه در این کشور انجامیده است.
امروز 17 سال از حضور نیروهای بینالمللی به رهبری ایالات متحده آمریکا در افغانستان میگذرد. از زمان حملات 11 سپتامبر سال 2001 به آمریکا تاکنون، افغانستان درگیر جنگی مستمر و توقفناپذیر بوده است.
ورود نیروهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا با شعار مقابله با تروریسم به افغانستان، به سرنگونی حکومت طالبان و در سالهای بعد مرگ و دستگیری بسیاری مانند اسامه بن لادن رهبر گروه تروریستی القاعده منجر شد.
حامیان بینالمللی و منطقهای افغانستان برای حل بحران این کشور با مانع مثلث جنگ و ناامنی، تولید و قاچاق مواد مخدر و بیکاری و فساد اداری مواجه هستند. ارتش آمريکا و ناتو پس از سرنگونی طالبان در باتلاق جنگ افغانستان گرفتار شدهاند.
اقدامات نیروهای ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا از زمان حادثه 11 سپتامبر و همچنین پس از سقوط حکومت طالبان در افغانستان را میتوان «طولانیترین جنگ بدون وقفه» تاریخ ایالات متحده دانست.
اداره بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان موسوم به سیگار اعلام کرده است: از 98 گروه مندرج در لیست تروریسم واشنگتن 20 مورد آن در افغانستان حضور دارند و با نیروهای این کشور، آمریکا و ناتو میجنگند.
قدرت طالبان و دیگر گروههای مخالف مسلح در افغانستان افزایش یافته است. دولت تنها کنترل 56 درصد افغانستان را در اختیار دارد. به گزارش شبکه ان.بی.سی نیوز حدود 60 هزار شبهنظامی طالبان در افغانستان حضور دارند.
هفده سال حضور نیروهای آمریکا باعث نابودی تروریسم و خشونت در افغانستان نشده است. داعش نیز 3 سال پیش در شرق و شمال این کشور اعلام موجودیت کرد. اقدامات گسترده این گروه تروریستی در کابل و ننگرهار باعث مرگ و مصدومیت صدها تن شده است.
دونالد ترامپ سال گذشته اعلام کرد براساس استراتژی جدید آمریکا حدود 15 هزار تن از نیروهای کشورش افغانستان خواهند ماند. با این وجود، از زمان مرگ ملا عمر و انتقال رهبری طالبان به ملا اختر منصور و سپس ملاهبت الله آخندزاده جنگ در افغانستان پیچیدهتر و خونینتر شده است.
- غیرنظامیان بزرگترین بازنده جنگ بدون توقف در افغانستان
براساس گزارشهای سازمانهای حقوق بشری بینالمللی و نهادهای مدنی افغانستان، از زمان اشغال اين كشور توسط آمریکا در اکتبر 2001 تاکنون هزاران غيرنظامی کشته و دهها هزار تن ديگر زخمى شدهاند. در دوره ترامپ و اعلام راهبرد جدید آمریکا در افغانستان، حملات هوایی پنتاگون در اين كشور دو برابر شده است.
به گزارش خبرنگار آناتولی تلفات کودکان ناشی از حملات هوایی ارتش ایالات متحده آمریکا، نیروهای ناتو و افغانستان، انفجار مین، بمب کنارجادهای، حملات انتحاری به تجمعات مردمی و غیره در این کشور به گونه بی سابقهای افزایش یافته است.
دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان «یوناما» اعلام کرده که از ژانویه تا ژوئن امسال 149 غیرنظامی بر اثر حملات هوایی در این کشور کشته و 204 تن دیگر زخمی شدهاند. این عدد افزایش 52 درصدی نسبت به مدت مشابه در سال 2017 را نشان میدهد. بیشتر از نیمی قربانیان زن و کودک بودهاند.
بر اساس آمارهای پنتاگون، پس از تشدید حملات هوایی در سال جاری جنگندههای آمریکا هزاران بمب را در افغانستان پرتاب کردهاند. بنا به اعلام سازمان ملل مسئولیتناپذیری گروههای درگیر در افغانستان در قبال غیرنظامیان، باعث وخامت اوضاع در این کشور شده است.
- تداوم نبرد بی پایان و افزایش روزافزون فقر و بیکاری در افغانستان
اواخر سال 2001 همزمان با حضور نیروهای ائتلاف بینالمللی در افغانستان، صدها موسسه و شرکت نظامی، تجاری و مدنی تاسیس و هزاران جوان در آنها با حقوق بالا و به دلار استخدام شدند. پولی که از طریق این موسسات وارد بازار میشد، بر اقتصاد عمومی نیز تاثیر مثبت گذاشت.
با خروج شماری زیادی از نیروهای آمریکایی و بینالمللی در سال 2014 و تشدید درگیریها در مناطق مختلف افغانستان وضعیت کار در این کشور تغییر یافت و هزاران جوان شغل بیکار شدند. دهم اکنون یافتن کار جدید با حقوق مناسب دیگر ممکن نیست.
بسیاری از جوانان افغانستان بهصورت غیرقانونی در ایران کار میکنند. آنها در دام قاچاقچیان انسان میافتند یا دستگیر و به کشورشان بازگردانده میشوند. صدها هزار تن از آنها برای فرار جنگ، فقرو بیکاری به خارج رفتهاند. میلیونها افغان در ایران و پاکستان و کشورهای عربی، اروپایی و آمریکا زندگی میکنند.
بنا به اعلام فیلیپو گراندی، کمیساریای سازمان ملل، حدود 8 میلیون شهروند افغانستان به دلیل جنگ، فقر، بیکاری و خشکسالی به کشورهای همسایه یا اروپا رفتهاند. سازمان غیردولتی «کودکان جنگ» که سال 1993 در انگلستان تاسیس شد نیز اعلام کرد هکه بیش از 8 میلیون کودک در افغانستان به کمک بشردوستانه نیاز دارند.
براساس گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، جنگ و تداوم ناامنیها پیامدهای ناگوار اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در پی داشته است. در درگیریها حقوق غیرنظامیان نقض و برخی کشته یا زخمی میشوند. بسیاری خانه و دارایی خود را از دست داده و آواره میشوند. به گفته مارک لوکوک، معاون دبیرکل سازمان ملل، در دوره چهار ساله دولت وحدت ملی افغانستان 40 هزار تن بر اثر حملات انتحاری کشته و زخمی شدهاند.
مروری بر هزینههای 17 سال جنگ در افغانستان
به گزارش پايگاه مستقل اينترنتی "icasualties.org"، از سال 2001 تاکنون 3555 نظامی خارجی از 30 کشور از جمله 2414 آمریکایی و 455 انگلیسی و 158 کانادیی در چارچوب نیروهای ائتلاف بینالمللی و ناتو در افغانستان کشته شدهاند.
به گزارش خبرنگار آناتولی، از سال 2001 تا 2018، دستکم 115هزار نفر؛ شامل 45 هزار شبهنظامی طالبان، 35 هزار غیرنظامی، 32 هزار پلیس و 4 هزار کارمند شرکتهای بازسازی و نهادهای بشردوستانه و خبرنگار در افغانستان کشته شدهاند. همچنین بیش از 30 هزار غیرنظامی زخمی و معلول شده اند.
بر اساس تحقیقات تیم "پروژه اولویتهای ملی" آمریکا، این کشور از زمان آغاز اشغال افغانستان در سال 2001 تا 2015 هفتصد میلیارد دلار هزینه کرده است. تا سال 2014 تعداد نیروهای آمریکا در افغانستان 100هزار نفر و هزینه آنها بیش از 100 میلیارد دلار بود. هزینه آمریکا در افغانستان خیلی بیش از مبلغی است که برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم صرف شد.
از دیدگاه کارشناسان مسائل نظامی، مخارج دیگری؛ مانند درمان و مراقبت های پزشکی برای سربازان زخمی یا هزینه بازنشستگان جنگ در نظر گرفته نشده است. هزینه جنگ افغانستان برای آمریکا در سالهای بعد کمتر از مخارج این کشور در عراق بود، اما در اوایل سال 2010 ناگهان افزایش چشمگیری یافت و به 100 میلیارد دلاری در سال رسید.
پنتاگون اعلام کرده که جنگ افغانستان بهعنوان «طولانیترین ماموریت در خارج، سالانه 45 میلیارد دلار برای مالیاتدهندگان آمریکایی هزینه داشته است». مقامات کابل و کارشناسان نظامی هزینههای مذکور را مبالغهآمیز دانسته و گفتهاند که این پولها خرج نظامیان آمریکا و متحدانش شده و هیچ نشانی از پیروزی این کشور در افغانستان دیده نمیشود.
کارشناسان افغانستان مصرانه تاکید میکنند که چنانچه طالبان پیشنهاد صلح را بپذیرد و با دولت این کشور بر سر میز مذاکره بنیشنند باعث تقویت اتحاد ملی خواهد شد. از دیدگاه آنان این گروه همچنین میتواند با تلاش برای برای مقابله با تروریستهای داعش و غیره، بهانه را از دست آمریکا برای ابقای نظامیانش در افغانستان بگیرد.
بدین ترتیب، مردم و غیرنظامیان افغانستان کماکان بزرگترین قربانی جنگ در این کشور هستند. حامد کرزی، رئیسجمهور سابق افغانستان روز سوم اکتبر سال جاری طی سخنانی در همایش بینالمللی "تی.آر.تی ورلد" استانبول ضمن انتقاد از سیاستهای واشنگتن در منطقه تاکید کرد که سیاست جدید آمریکا موجب مرگ ما شده است.
- سپنتا: استراتژی ترامپ در افغانستان ناکام بوده است
- کشتار هزاران غیرنظامی طی 16 سال توسط آمریکا در افغانستان