"Sıfır Atık" hareketinde kadının rolüne ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan Altunok, iklim ve çevre sorunlarının küresel bir niteliğe sahip olduğunu ve bu sorunlara karşı küresel çözümlerin üretilmesi gerektiğini, bunlardan birinin de Sıfır Atık Projesi olduğunu belirtti. 

Projenin öncüsü Emine Erdoğan’ın himayesinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yürütülen sıfır atık konusunda 2017'den bugüne pek çok adım atıldığını hatırlatan Altunok, kadın ve çevre ilişkisinin göz ardı edilemeyecek bir değer taşıdığını, bunun sayısal verilerden de anlaşılabileceğini işaret etti.

Altunok şunları söyledi:

"Çoğu ülkede kadın nüfusun arttığı bilinmektedir. Örneğin Avrupa Birliği ülkelerinde kadın nüfusu erkeklerden yüzde 5 daha fazladır. Dünya ve Türkiye nüfusunda kadının yeri göz önüne alındığında üretim ve tüketim zincirinin önemli kısmını kadınların oluşturduğu görülüyor. Burada özellikle kadınların tüketim sürecindeki rolü, neyin, nasıl, ne kadar tüketileceği gibi boyutlarda öne çıkıyor. Kadınların tüketim sürecinde ürünleri kullanım biçimi, tüketim türleri ve bu konudaki özenleri çocukları daha kolay etkiliyor. Özellikle mutfak kültüründeki kullanım alışkanlıklarının kökeni annelere dayanıyor. Bu yönleriyle bakıldığında kadınlar sıfır atık konusunda da iyi alışkanlıkların geliştirilmesinde etkili olabilirler."

Toplumun hassas bir kesimini oluşturan kadınların çevre konusunda meydana gelen olumsuz gelişme ve değişimlerden fazlasıyla etkilendiğini, bunun araştırmalarla da kanıtlandığını aktaran Altunok, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından İklim Müzakereleri ve Uluslararası Politikalar Dairesi Başkanı Ayşin Turpancı’nın, iklim değişikliğinden en çok etkilenen ve en kırılgan kesimlerinin, dünya nüfusunun yüzde ellisini oluşturan kadınlar ve çocuklardan oluştuğu vurgusuna da atıf yaptı.

Türkiye'de "Sıfır Atık" hareketi kapsamında ve atık oluşumunu engelleme veya geri dönüşümü sağlama doğrultusunda çalışmalar yapan birçok kadın bulunduğunu anlatan Altunok, 2022'de "İklim ve Gençlik" temasıyla üçüncüsü gerçekleştirilen Sıfır Atık Zirvesi kapsamında 3. Sıfır Atık Zirvesi ve Ödül Töreni'nde ödül alan kadınları örnek gösterdi.  

Altunok; sanatçı Deniz Sağdıç'ın Sıfır Atık Bilim Kültür ve Sanat Ödülü'nü, Şahika Ercümen'in Sıfır Atık Spor Ödülü'nü, Sabiha Çetinkaya Kuş'un Sıfır Atık Çevre Kahramanları Ödülü'nü, Ferda Salık'ın Sıfır Atık Sosyal Sorumluluk Ödülü'nü, Merve Atalay, Songül Oktaylar, Ceren Özcan Tatar ve Duygu Yılmaz'ın da Sıfır Atık Girişimcilik Ödülü Teknoloji Girişimciliği Ödülü'nü aldığını hatırlattı. 

"Sıfır Atık"ta örnek kadınlar 

Sıfır atık uygulamasının dünyada yaygınlaştırılması için yapılan girişimlerde olduğu gibi Türkiye'de de farkındalığın sağlanmasında kadınların aktif olduğuna değinen Altunok, şöyle devam etti:

"Yerel düzeyde geri dönüşüm farkındalığını kazanmış olan kadınların bireysel veya kolektif faaliyetler içerisinde oldukları görülüyor. Geri dönüşüm atıklarını ayrıştıran ve tesis kurarak geri dönüşümü sağlayarak bu ürünleri satışa çıkaran veya ihraç eden kadınlar, 'Sıfır Atık' hareketinin önemli bir parçası haline geldi. Çeşitli sektörlerden kadının, bu uğraşlarına örneklerle karşılaşmaktayız. İklim ve çevre sorunlarına dikkat çekme amacıyla farklı illerde farklı sektörlerde sıfır atık konusunda kadınların öne çıkan faaliyetlerine örnekler medyada yer almaktadır. Kayseri’de geri dönüşüm atıklarını ayrıştırmada aktif rol oynayan kadınlar, Gaziantep’te atölye amiri Yonca Oltay olan Doğa Akademisi'ne katılan ve eski eşyalar, ağaç parçaları, yapraklardan geri dönüşüm yapan kadınlar, Bilecik’te Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi'nin üyesi olan kadınlar, dokuma sanatçısı Gülay Durak’ın öncülüğünde geri dönüşüm çalışmaları yürüten kadınlar, Ordu’da cam şekillendirme kursunda atık cam parçalarını takı ve süs eşyasına çeviren kadınlar, geliştirdiği teknikle son kullanım tarihi geçmiş ve çöpe gidecek pek çok atığı yapı malzemesine dönüştüren endüstri ürünleri tasarımcısı Ayşe Yılmaz gibi, sıfır atık ve geri dönüşüm temalı birçok örneğin hayata geçirilme haberi bunlar arasındadır."

Altunok, kadınların kaynakları verimli kullanmasına yönelik Diyarbakır’da Kayapınar Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin hazırladığı ve Trabzon, Karabük, Sivas, İstanbul, Isparta, Afyonkarahisar gibi başka illere de yayılan “Çevre Dostu Anneler” projesi ile ev hanımlarına çevre duyarlılığını ve tasarrufu artırmaya yönelik eğitimlerin verilmesi örneğine de atıf yaptı. 

Meclis'teki kadın temsilciler arasında çevre konusunda faaliyetleri öne çıkan kadın temsilciler arasında da Çiğdem Karaaslan’ın olduğunu bildiren Altunok, "Karaaslan'ın sıfır atık konusuna yönelik farkındalık oluşturma çabaları dikkat çekiyor. "Sıfır Atık" hareketini son yılların en büyük çevre projesi olarak vurgulayan Karaaslan, bu kapsamda gerçekleştirilen yerel uygulamaların takibini yaparak adımların sürdürülebilirliğine farkındalık oluşturmaya çalışmaktadır. İklim değişikliği ile mücadelede sürdürülebilirlik, çevre dostu büyüme gibi konularda projeler, çalıştaylar, söyleşiler gibi çeşitli araçlarla sorunların tespiti, çözüm önerileri geliştirilmesi ve politikaların şekillendirilme sürecine katkı sunmaktadır." değerlendirmesini yaptı. 

Sıfır atık farkındalığında uluslararası kadın figür: Emine Erdoğan 

Emine Erdoğan'ı, Türkiye'de Sıfır Atık hareketinin gelişimi ve bu konuya kadınların ilgisinin uyanmasında, konuya karşı ilgisi ve bu yöndeki uğraşlarıyla uluslararası dikkat çeken öncü kadın olarak nitelendiren Altunok, "Hanımefendi'nin toplumsal alanda tanınması ve konumu, sıfır atık konusundaki faaliyetlerin izlenmesini sağlamıştır. Hanımefendi'nin himaye ettiği 'İnsani Yardımlar', 'Sıfır Atık', 'Mirasımız Yerel Tohum Projesi', 'Afrika El Sanatları Pazarı ve Kültür Evi', 'Gönül Elçileri', 'Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Kongresi', 'Haydi Kızlar Okula', 'Ana Kız Okuldayız', '7 Çok Geç', 'Bereket Ormanları' ve 'Geleceğimi Koruyorum' gibi toplumsal projelerin toplumsal farkındalığa katkı sunduğunu" belirtti.

Bu projelerin çeşitli platformlarda ödül, program, uygulama örnekleri, kurum teşvikleri gibi farklı boyutlarla çeşitlenmesinin, sıfır atık konusunun öğrenimi ve yaygınlaşmasında etkili olduğunu kaydeden Altunok, sözlerini şöyle tamamladı:

"Güçlü bir figür öncülüğünde sıfır atık uygulamalarının teşvik edilmesi kamuoyunda ilgi görürken, kadınlar özelinde ayrıca beğeni toplamaktadır.  Üretim ve tüketim sürecindeki etkileri ortada olan kadınların, aynı zamanda 'Ortak Evimiz Dünya'yı korumaya yönelik adımlar atması toplumun tamamını bilinçlendirebilecek güçte. Bu nedenle sıfır atık konusunun ulusal ve uluslararası gündem haline gelmesinde öncü rolü bir kadının üstlenmesi daha çok kadının konuya dikkatini çekiyor. Elbette ki konu sadece kadınları değil tüm insanlığı ilgilendiriyor. Burada önemli olan bu ilginin sürdürülebilirliğine olan katkıdır. Bunun sağlanmasında atılan her adım büyük bir değere sahiptir."