Ülkeye bu yıl tarım sezonunun başladığı dönemde yeterli yağış düşmedi. Günden güne artan hava sıcaklıkları ve kışın beklenen yağışın düşmemesi, ülke ekonomisinin bel kemiği niteliğindeki tarım sektörünü olumsuz etkiledi ve kuraklık tehdidi baş gösterdi.

Tarım başta olmak üzere çeşitli sektörler yaklaşık 5 yıldır yağışların azalması sonucu oluşan su kıtlığı ve kuraklık nedeniyle ciddi tehdit altında. Hükümet son olarak kuraklıktan en çok etkilenen bölgelerde içme suyunun kesileceğini duyurmak zorunda kaldı.

Yağışların azalması, kuraklık ve aşırı tüketim nedeniyle Fas'ta aralarında Melviye Nehri'nin de bulunduğu birçok nehirde su seviyesinde ciddi düşüş yaşandı.

Fas'ta 1960 yılında kişi başına 2 bin 500 metreküp su düşerken, yıllık pay şu anda 650 metreküpün altında ve 2030 yılına kadar bu sayının 500 metreküpün altına düşeceği tahmin ediliyor.

Öte yandan ülkenin kuzey bölgelerinde yaklaşık iki hafta önce etkili olan şiddetli yağışlardan kaynaklı sel, bölgede büyük maddi hasara yol açtı.

Faslı uzmanlar, iklim değişikliğindeki bu sert dalgalanmaları, El Nino hava olayı ve küresel ısınma gibi nedenlere bağlıyor.

Uzmanlar, iklim değişikliği nedeniyle su kaynaklarının bozularak, tarım sektörünün zarar görebileceği ve gıda güvenliğinin tehdit altında olabileceği uyarısında bulunuyor.

İklim dalgalanmalarının nedenlerinden biri El Nino hava olayı

El Nino, okyanusları her 4 ila 12 yılda bir etkileyen hava olayı olarak biliniyor. Yüzey sularının sıcaklığını yükselterek tropik bölgelerde sıcak su kütleleri ve akıntıları oluşturuyor ve iklim değişikliklerine neden oluyor

Çevre araştırmacısı Aziz Bintalib, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Fas'ın iklim dalgalanmalarından etkilenmesinin, ülkenin çöl ikliminin en çok görüldüğü yerlerden Afrika kıtasında bulunması ve coğrafi konumuyla bağlantılı olduğunu söyledi.

"İklim değişikliği dalgalanmalarının insani ve doğal nedenleri bulunuyor. Doğal olanlar arasında okyanuslarda meydana gelen El Nino hava olayı da var." diyen Bintalib, şunları kaydetti:

"Bunun yanında insani nedenler de var. Doğal kaynaklar üzerindeki baskı ve endüstri gibi. Bunlar yağışların azalmasına karşın hava sıcaklıklarının yükselmesine ve küresel ısınmaya neden oluyor."

Tarım, sanayi ve turizm sektörleri etkileniyor

Bintalib, iklim dalgalanmalarından en çok zarar gören sektörlere ilişkin şunları söyledi:

"Bu sektörlerin başında tarım geliyor. Su kaynaklarının artık nüfusun ihtiyacını karşılamaz hale gelmesi bunda etkilidir. Bu durum halkı yeraltı su kaynaklarını aramaya sevk ediyor, böylece bu kaynaklar da azalıyor."

İklim dalgalanmalarının gelecekte gıda güvenliğini tehdit edeceği öngörüsünde bulunan Bintalib, su kıtlığının tarım malzemeleri fiyatlarının artmasına neden olduğunu, beraberinde sanayi ve turizm sektörlerini de etkilediğini vurguladı.

Bintalib, su tüketiminin rasyonelleştirilmesi ve korunmasına yönelik farkındalık kampanyalarının başlatılması gerektiğini belirtirken, ülkesinin Akdeniz suyunun tuzdan arındırılması ve suyun bir bölgeden diğerine aktarılması gibi aldığı önlemlerden de övgüyle söz etti.

Son yıllarda artan sıcaklık

Meteoroloji Genel Müdürlüğü Haberleşme Dairesi Başkanı El-Hüseyn Yu Abed , içinde bulunduğumuz bahar aylarının, genelde sıcaklıklardaki düşüş ya da yükseliş gibi hava dalgalanmalarıyla kendini gösterdiğini belirtti.

Yu Abed, Fas'ın birbirini takip eden yıllarda yüksek sıcaklıklar yaşadığına ve uzun vadeli bir kuraklıkla karşı karşıya kaldığına işaret ederek, "2022, son 40 yılın en sıcak yılı oldu. Rekor bir sıcaklığın görüldüğü 2022'den önce 2020 ve 2017 yılları geliyor. Bu yıllarda da büyük sıcaklıklar yaşandı." dedi.

Geçen yıl 50,4 dereceye ulaşan ve sonbahar ile kış mevsimlerinde bile devam eden yüksek sıcaklıklara tanık olduklarına dikkati çeken Yu Abed, "Kuraklık, sıcak hava dalgaları ve seller dahil olmak üzere iklim dalgalanmaları, küresel ısınmadan kaynaklanıyor." diye konuştu.

Tehlike çanları çalıyor

Fas Tarım Bakanı Muhammed Sıddıki, 16 Nisan'da yaptığı açıklamada, "Kuraklık nedeniyle bu yıl ekili alanların yüzde 20'si kaybedilecek. "demişti.

Fas Tehcir ve Su Bakanı Nizar Berake de geçen ay iklim değişikliği kaynaklı kuraklık sorununa çözümlerin ele alındığı bir sempozyumda, su sıkıntısı nedeniyle tehlike çanlarının çaldığını ve iklim değişikliğinin olumsuz etkileri nedeniyle kuraklık sorununun büyüdüğünü dile getirmişti.

Berake, su kaynaklarının korunması ve bunların sorumlu bir şekilde kullanılması gerektiğini vurgulamıştı.

Hükümet daha önce 2020 ila 2027 yılları için içme ve sulamada kullanılmak üzere su tedarikine yönelik 12 milyar dolarlık yatırımla ulusal bir programı onaylamıştı.

Fas'ta 19,1 milyar metreküp depolama kapasiteli 150 büyük baraj ile küçük ve orta kapasiteli 266 barajın yanı sıra inşaatı devam eden 17 baraj daha bulunuyor.