BM Güvenlik Konseyi'nde üst düzey katılımlı açık oturumla İsrail-Filistin sorunu ele alındı.

BM Orta Doğu, Asya ve Pasifik'ten Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Khaled Khiari, üye ülkeleri Gazze’de olası bir ateşkes anlaşması ve esirlerin serbest bırakılmasına yönelik yoğun görüşmelerin sürdüğü bir dönemde bilgilendirdiğini anımsattı.

Bu sürecin, ihtilafın kalıcı olarak sona ermesine ve tüm esirlerin serbest bırakılmasına yol açmasının hayati önem taşıdığının altını çizen Khiari, şunları söyledi:

"Savaşın sona ermesinin, esirlerin evlerine dönmesinin, Gazze Şeridi’ne yeterli insani yardımın ulaşmasının ve toparlanma ile yeniden inşa sürecinin başlamasının zamanı çoktan geldi. Tüm bunların, iki devletli çözüme giden siyasi bir sürece dönüş bağlamında gerçekleşmesi gerekiyor."

"Gazze'deki tarihsel boyuttaki kabus derhal sona ermeli"

Khiari, ateşkes görüşmeleri sürerken Gazze’deki korkunç durumun kötüleşmeye devam ettiğini belirterek, "İsrail’in askeri operasyonları ve çatışmalar tüm şeride yayılıyor, insani bedel her geçen saat artıyor. Bu tarihsel boyuttaki kabus derhal sona ermeli." dedi.

Kendisinin 30 Haziran’daki BM Güvenlik Konseyindeki son bilgilendirmesinden bu yana en az 1891 Filistinlinin Gazze’de öldürüldüğünü bildiren Khiari, "Bunlardan 294’ü, askerileştirilmiş yardım dağıtım noktalarının civarında olmak üzere, yardım toplamaya çalışırken öldürüldü." diye konuştu.

Khiari, İsrail ordusunun "tahliye emirleri" vermeye devam ettiğini, bunun da Gazze halkının tekrar tekrar yerinden edilmesine yol açtığına dikkati çekti.

Sınırlı insani yardım girişine izin verilmiş olmasına rağmen Gazze'de gıda güvensizliği ve insani durumun kötüleşmeye devam ettiğine işaret eden Khiari, şöyle devam etti:

"Genel Sekreter’in (Antonio Guterres) Gazze'deki tekrar eden zorla yerinden edilmelerin durdurulması çağrılarını yineliyorum. İşgal altındaki Filistin topraklarının herhangi bir bölgesinden halkın zorla yerinden edilmesi, uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerin ihlali anlamına gelir. Uluslararası insancıl hukuk tüm taraflarca her zaman gözetilmelidir ve siviller korunmalıdır."

"İşgal altındaki Batı Şeria endişe kaynağı olmaya devam ediyor"

Khiari, işgal altındaki Batı Şeria’daki durumun da derin endişe kaynağı olmaya devam ettiğini, süregelen İsrail saldırıları nedeniyle, çoğu sivil can kayıpları ve evler ile altyapılarda büyük hasarlara yol açan yüksek düzeyde şiddet yaşandığını, ayrıca Filistinlilerin topraklarını gasbedenlerin saldırılarının sürdüğünü anlattı.

İsrailli bakanlar ve meclis üyelerinin birçoğunun hükümete Batı Şeria’nın tamamını ya da bir kısmını resmen ilhak etmesi yönünde çağrılarını artırdığına dikkati çeken Khiari, bunun mevcut durumu daha da kötüleştirdiği uyarısını yaptı.

Khiari, Filistin yönetiminin de derin bir mali krizle karşı karşıya olduğunu, İsrail’in, 2,7 milyar dolar tutarındaki vergi gelirlerini aktarmadığını söyleyerek, Filistin yönetiminin temel yükümlülüklerini yerine getirme ve kamu hizmetlerini sürdürme kapasitesinin ciddi şekilde etkilendiğini vurguladı.

BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'nın (UNRWA) Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria’daki faaliyetlerinin engellenmesiyle birlikte, ciddi operasyonel, siyasi ve mali baskılarla karşı karşıya olduğunu bildiren Khiari, Gazze’de 7 Ekim 2023'ten bu yana 330 UNRWA personelinin hayatını kaybettiğini duyurdu.

Khiari, Genel Sekreter’in "UNRWA'nın yerinin doldurulamayacağı" yönündeki mesajını yinelemek istediğini belirterek, Ajansın içinde bulunduğu mali krizin ne kadar ciddi olduğunu ifade etmeye kelimelerin yetersiz kaldığını söyledi.

BM Genel Sekreter Yardımcısı, mevcut tahminlere göre, UNRWA'nın Ağustos 2025’ten sonraki tüm alanlardaki faaliyetlerini sürdürmesi için yeterli kaynak bulunmadığını dile getirdi.

"Bu krize kalıcı bir çözüm, çatışmanın çözümüne yönelik siyasi bir ufuk ve işgalin sona erdirilmesi olmadan mümkün değildir." diyen Khiari, Fransa ve Suudi Arabistan’ın ortak ev sahipliğinde düzenlenecek olan ve iki devletli çözümü desteklemeyi amaçlayan uluslararası Filistin toplantısının bu hedeflere yönelik uluslararası mutabakatı vurgulamak ve iki devletli çözüm vizyonunu destekleyen ilkeleri yeniden teyit etmek açısından kilit önemde olduğunun altını çizdi.

Suriye uyarısı

Khiari, Suriye'deki gelişmelere de değinerek, "Suriye, barışçıl, güvenilir, düzenli ve kapsayıcı bir siyasi geçiş yolunu tehlikeye atan yeni bir şiddet dalgasıyla karşı karşıya." ifadesini kullandı.

Süveyda’daki çatışmalarda, Dürzi ve Bedevi sivillerin de aralarında bulunduğu yüzlerce kişinin hayatını kaybettiğinin altını çizen Khiari, "Genel Sekreter’in, sivillere yönelik tüm şiddet eylemlerini – mezhepsel gerilimleri körükleyen ve Suriye halkının 14 yıllık yıkıcı çatışmanın ardından barış ve uzlaşı şansını elinden alan tüm eylemleri – açık bir dille kınamasını yineliyorum." dedi.