“Engelleri” beyaz perdede yıkan 10 film

Mehmet Kara
24.06.2025
İstanbul

Engelli bireylerin yaşadıkları zorluklar, aile ilişkileri, toplumla kurdukları bağlar ve bireysel direnişleri; kimi zaman gerçek hayat hikayelerine, kimi zaman ise etkileyici kurgulara dayanarak beyaz perdeye taşınıyor

Dünyanın dört bir yanında milyonlarca engelli birey yalnızca fiziksel ya da zihinsel sınırlamalarla değil, aynı zamanda toplumun kalıplaşmış yargıları ve yapısal eşitsizlikleriyle de mücadele ediyor.

Sinema, bu görünmeyen mücadeleleri görünür kılmak, empati duygusunu güçlendirmek ve sosyal farkındalık yaratmak adına güçlü bir ifade alanı olarak öne çıkıyor.

Engellilik temasını merkezine alan, dokunaklı ve düşündürücü 10 film:

My Left Foot (Sol Ayağım) – 1989 | Yönetmen: Jim Sheridan

Doğuştan beyin felci (serebral palsi) nedeniyle yalnızca sol ayağını kullanabilen Christy Brown, yoksul bir İrlanda ailesinin çocuğudur. Toplumun önyargılarına rağmen, annesinin desteğiyle yazar ve ressam olarak kendi yolunu çizer.

The Theory of Everything (Her Şeyin Teorisi) – 2014 | Yönetmen: James Marsh

Ünlü fizikçi Stephen Hawking’in hayatını konu alan film, Cambridge’de eğitim görürken ALS teşhisi alan Hawking’in, ilerleyen hastalığına rağmen bilimdeki çığır açan başarılarını ve özel yaşamındaki mücadelelerini etkileyici bir dille anlatıyor.

7. Koğuştaki Mucize – 2019 | Yönetmen: Mehmet Ada Öztekin

Zihinsel engelli bir baba ile küçük kızının adalet arayışı ve birbirlerine olan sarsılmaz sevgileri üzerine kurulu bu film, duygusal derinliği ve toplumsal eleştirisiyle öne çıkıyor.

Babam – 2017 | Yönetmen: Nihat Durak

Eşini kaybettikten sonra zihinsel engelli oğlu Arif’le baş başa kalan Yusuf’un dönüşümünü anlatan film, engelli bireylerin aile içinde yaşadığı kabul sorunlarına ve duygusal mesafeye dikkat çekiyor.

I Am Sam (Benim Adım Sam) – 2001 | Yönetmen: Jessie Nelson

Zihinsel engelli Sam Dawson, kızıyla birlikte sade ama sevgi dolu bir hayat kurmuştur. Ancak toplumsal önyargılar bu yaşamı tehdit eder. Film, babalık, ötekileştirme ve sevgi temalarını samimi bir dille işler.

The Intouchables (Can Dostum) – 2011 | Yönetmen: Olivier Nakache & Éric Toledano

Boyundan aşağısı felçli aristokrat Philippe ile banliyöden gelen hayat dolu Driss’in dostluğu, sınıfsal ve kültürel farklılıkların ötesine geçerek izleyiciye mizah ve insanlık dersi sunuyor. Gerçek bir yaşam öyküsüne dayanıyor.

Rain Man – 1988 | Yönetmen: Barry Levinson

Otistik ve üstün yetenekli Raymond ile onun bencil kardeşi Charlie'nin çıktığı yolculuk, iki kardeşin birbirine yaklaşmasını ve duygusal bir dönüşüm yaşamalarını konu alıyor. Film, otizm spektrumuna dair toplumsal algıları sorgulatıyor.

The Elephant Man (Fil Adam) – 1980 | Yönetmen: David Lynch

Nadir bir hastalık nedeniyle vücudu şekil bozukluğuna uğrayan Joseph Merrick’in acımasız toplumla mücadelesi anlatılıyor. Fiziksel farklılıkların dışlanmaya değil, saygıya değer olduğunu hatırlatan güçlü bir dram.

The Diving Bell and the Butterfly (Kelebek ve Dalgıç) – 2007 | Yönetmen: Julian Schnabel

Felç nedeniyle yalnızca sol göz kapağını hareket ettirebilen Elle dergisi editörü Jean-Dominique Bauby’nin, bu sınırlı hareketle bir kitap yazmasını konu alan film, zihinsel özgürlüğün bedenin ötesine geçtiğini anlatıyor.

Benim Dünyam – 2013 | Yönetmen: Uğur Yücel

Sağır, kör ve dilsiz olan Ela, 8 yaşına dek dünyayla hiçbir bağı olmadan yaşar. Onu bu karanlıktan çekip çıkaran Mahir Hoca, Ela’nın hayatını sabırla ve sevgiyle aydınlatır. Film, azim, eğitim ve insan iradesinin dönüştürücü gücünü gözler önüne seriyor.