Gerçek bir sosyal medya hesabı gibi karakter sergileyen ancak farklı algoritmalarla işletilen sosyal bot/robot hesaplar, insansılaştıkça dezenformasyon etkisini artırıyor.

Sosyal medyanın anlık haber alma imkanı sunması, kitleleri sanal ortama çekiyor. Bu da sosyal medyayı farklı amaçlarla hareket edilen bir merkeze dönüştürüyor. Sosyal bot hesapların bir dezenformasyon silahı olarak kullanımına karşı, sosyal medyada görülen her şeye inanmamak, içerikle ilgili güvenli kaynak kontrolü yapmak ve birden fazla kaynaktan teyit gerek.

KENDİ KURAL SETİNİ OLUŞTUR

Sosyal medyada kötücül izleri fark etmek, hedef tahtasından kurtarabilir. Şüpheli içeriklerle mücadele için her sosyal medya kullanıcısı kendi kural setini oluşturabilir.

-       Sosyal medya canlı. Sıcak olaylarla eş zamanlı içerikler yayıyor.

-       Sosyal medya kalabalık. Kitleler, olayları gerçek zamanlı takip ediyor.

-       Sosyal medya merkez. Çıkar odakları, merkeze ilgiyi faydaya dönüştürmek istiyor.

-       Sosyal medya pozitif. Bilgilendiriyor, iletişim ve etkileşim sağlıyor, eğlendiriyor.

-       Sosyal medya tehlikeli. Siyasi, ticari vb. güç için kötücül stratejiler devreye girebiliyor. 

Bir içeriğin güvenirliğiyle ilgili değerlendirme için basit sorgulamalar işe yarayabilir. "Hesap şeffaf mı?", "Kimlik açık mı?", "Kullanıcı gerçek mi?" gibi …

"KENDİ GİBİ SANMA" DAVRANIŞI

Sosyal medya platformlarında gördüğümüz, beğendiğimiz, yorum yazdığımız veya takibe aldığımız bazı hesapların tıpkı bizim gibi gerçek olduğunu düşünmemiz, kalıplaşmış bir davranış eğilimi. Herkesi kendimiz gibi sanarız.

Halbuki bazı hesapları daha fazla görmemiz, içeriklerinin beğenilmesi, doğal bir işleyişle gerçekleşmiyor olabilir. Arkasında platformun kurallarıyla ve çeşitli yazılımlarla kodlanan otomatik işlemler bulunabilir. Davranışı otomasyonla kontrol edilen bu tip sosyal bot hesaplar, gerçeklik hissi verir ve sosyal etki yaratır.

SOSYAL BOT HESAPLARLA DEZENFORMASYON

Sosyal bot hesapların davranış tarzını otomatik olarak gerçekleştirmek mümkün. Gizli, yayılmacı, hızlı, agresif ve bulaşıcı gibi özelliklerle nitelenebilecek bu sosyal bot hesapların dezenformasyon üretmek için kullanılması ise günümüzde ciddi bir sorun haline geldi.

Sosyal medya platformları, sosyal bot hesapların sayısını ve hareketini sınırlamak için çeşitli önlemler alsa da sorunun çözümü tamamen ortadan kalkmasıyla olanaklı ama bu da kolay değil.

Dezenformasyonun etkisi, yanlış bilginin hızla yayılmasıyla artıyor. Sosyal bot hesaplar da bu işi hızla yerine getirip toplumsal olaylara etki ediyor.

YAPAY ZEKAYLA MÜDAHALE

Dezenformasyonla savaşmak için dijital medya okuryazarlığını artırmak ve güvenli kaynaklara başvurmak gerek. Sosyal bot hesapların tespiti de bu noktada önem kazanıyor.

-       Profil kimliği ve içerik çeşitliliği arasındaki tutarlılık incelenebilir.

-       Birçok bot hesabın, gelen yoruma yanıt verme kabiliyeti yok.

-       Profilde denge fikir verir. Takip edilen ve takipçi sayılarına bakılabilir.

-       İçeriklerin niteliğine ve niceliğine göz atılabilir.

-       Çeşitli sistemlerden faydalanılarak şüphelenilen hesaplar analiz edilebilir.

Ayrıca sosyal medya kullanıcılarına bir de görev düşüyor. Bir sahte hesap ve yaydığı dezenformasyon tespit edildiğinde platforma bildirilebilir. Sosyal medya platformları da sosyal bot hesapların dezenformasyon üretmesini engellemek için bu hesapları belirlemek ve ortadan kaldırmak adına yapay zeka teknolojisi kullanıyor.

İNSANSILAŞTIKÇA GERÇEKLİK ALGISINI ETKİLİYOR

Ve fakat bir sorun daha var. Zaman ilerledikçe sosyal bot hesaplar insansılaşıyor ve daha gerçekçi profillere dönüşüyor. Sahte hesap tespitini zorlaştıran bu durum, yalan içerik üretme, manipülasyon, hatalı ilişkilendirme, çarpıtma, bağlamından koparma, olduğundan başka gösterme, kara propaganda gibi dezenformasyon yöntemleriyle otomasyon faaliyeti yürütülmesini ise basitleştiriyor.