Avrupa Birliği (AB), ABD merkezli X sosyal medya platformuna Dijital Hizmetler Yasası'nı (DSA) ihlal ettiği gerekçesiyle 120 milyon euro para cezası verdiğini duyurdu.

Komisyon, ihlaller arasında platformun 'mavi tik uygulamasında yanıltıcı tasarım kullanılması', 'reklam havuzunun şeffaflık standartlarını karşılamaması' ve 'araştırmacıların erişimine açılması gereken kamuya açık verilere ulaşımın engellenmesini' gösterdi. Para cezasının, tespit edilen ihlallerin niteliği, Avrupa Birliği kullanıcıları üzerindeki etkisinin ağırlığı ve ihlallerin süresi dikkate alınarak belirlendiği kaydedildi. Bu kararın, DSA kapsamında alınan ilk uyumsuzluk kararı olduğu da vurgulandı.

-Yanıltıcı "mavi tik" tasarımı

Komisyon, X'in 'mavi tik' uygulamasının kullanıcıları yanıltarak DSA'nın aldatıcı tasarımları yasaklayan hükümlerini ihlal ettiğini belirtti. Platformda herhangi bir kullanıcının ücret ödeyerek 'doğrulanmış hesap' statüsü alabilmesinin doğrulama sisteminin güvenilirliğini zayıflattığı ifade edildi. X'in hesap sahibinin kimliğini açık bir biçimde doğrulamaması ise kullanıcıların etkileşimde bulundukları hesap ve içeriklerin gerçekliğini değerlendirmesini güçleştirdiği vurgulandı. 

Uygulamanın, kimlik taklidi yoluyla yapılan dolandırıcılık girişimleri de dahil olmak üzere çeşitli istismar ve manipülasyonlara zemin hazırladığı belirtildi. DSA'nın platformlara kullanıcı doğrulamasını zorunlu kılmadığı; ancak doğrulama yapılmadığı halde kullanıcıların "doğrulanmış" olarak gösterilmesini açıkça yasakladığı ifade edildi.

-Reklam havuzundaki yetersiz şeffaflık

Komisyon, X'in reklam havuzunun DSA'nın şeffaflık ve erişilebilirlik standartlarını karşılamadığını bildirdi. Erişilebilir ve aranabilir reklam havuzlarının, araştırmacıların ve sivil toplumun dolandırıcılık girişimlerini, hibrit tehdit kampanyalarını, koordineli bilgi operasyonlarını ve sahte reklamları tespit edebilmesi için kritik olduğu vurgulandı. 

Öte yandan, X'in reklam havuzunda erişimi zorlaştıran tasarımsal engeller ile uzun işlem gecikmeleri bulunduğu, bunun da reklam havuzlarının amacını zayıflattığını belirtildi. Ayrıca reklamların içeriği, konusu ve ödemeyi yapan kişilere dair bilgilerin eksik olması nedeniyle havuzun kritik verileri sunmadığı ifade edildi. Bu eksikliklerin, araştırmacıların ve kamunun çevrim içi reklamcılıktaki olası riskleri bağımsız biçimde incelemesini zorlaştırdığı kaydedildi. 

-Araştırmacılara kamuya açık verilere erişim sağlanmaması

Komisyon, X'in araştırmacılara platformdaki kamuya açık verilere erişim sağlama konusundaki DSA yükümlülüklerini de yerine getirmediğini belirtti. X'in kullanım koşullarının, uygun nitelikteki araştırmacıların kamuya açık verilere bağımsız biçimde 'kazıma' (scraping) yöntemi de dahil olmak üzere erişmesini yasakladığı ifade edildi. 

Ayrıca X'in araştırmacı erişimine ilişkin süreçlerinin gereksiz engeller içerdiği ve bunun Avrupa Birliği'ndeki çeşitli risklere yönelik araştırmaları fiilen zayıflattığı vurgulandı.

-X'e tanınan süre ve olası yaptırımlar

X'in, mavi tikin yanıltıcı kullanımına ilişkin ihlali gidermek için almayı planladığı somut önlemleri 60 iş günü içinde Komisyona bildirmesi gerekiyor. Platformun ayrıca, reklam havuzundaki eksiklikler ile araştırmacıların kamuya açık verilere erişimine yönelik ihlalleri düzeltmek için öngördüğü adımları içeren eylem planını 90 iş günü içinde Komisyona sunması zorunlu kılınıyor.

X'in bu yükümlülüklere uymaması halinde platform hakkında periyodik para cezalarının gündeme gelebileceği belirtiliyor. Komisyon, hem bu kararın uygulanmasını hem de X'in DSA kapsamındaki tüm yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak amacıyla şirketle temaslarını sürdürdüğünü kaydediyor.