Sosyal medya uygulaması X'te (eski adıyla Twitter) paylaşılan bir görüntü "Geniş kitleleri ilaçlamak için uçaklardan kimyasal madde püskürtülüyor" iddiasıyla gündeme geldi. İddia, ilk kez bu paylaşımda ortaya çıkmadı. "Chemtrail" başlığı altında yıllardır üretilen komplo teorileri dizisi sosyal medyada etkileşim alıyor. 

Videoda uçağın her iki kanadından da beyaz bir iz çıktığı görülüyor. Gönderinin iddiasına göre, kanatlardan püskürtülen bu madde zehirli bir gaz.

Anadolu Ajansı Teyit Hattı, paylaşılan görüntülerin arka planı, kimyasal gaz iddialarını da dikkate alarak inceledi.

Uçakların farklı sebeplerle arkalarında iz bırakabileceği anlaşıldı.

Uçaklar neden iz bırakır ?

Jet motorundan çıkan nemli hava yüksek irtifada soğukla karşılaşır ve eriyip tamamen dağılana kadar havada asılı kalan minik buz kristalleri oluşturur. Eğer hava nemliyse izler uzun süre havada kalabilir ve gökyüzünde uzun bir iz bırakabilir. Fakat hava kuruysa bu izler ya hiç oluşmaz ya da kısa süreli havada asılı kalır. Açık kaynaklar incelendiğinde pek çok bilim kuruluşunun da uçakların arkasında oluşan bu jet izlerinin doğal olduğunu söylediği görülmekte.

T.C Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün sayfasında "kuyruk izi" (contrail) kavramının bilimsel tanımı yer alıyor. ABD Federal Havacılık İdaresi, NASA, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi ve ABD Çevre Koruma Ajansı da "Chemtrails" adıyla anılan bu komplo teorisini çürütme amacıyla bir rapor hazırladı. Raporda jet izlerinin insan sağlığına bir zararının olmadığı söylenirken, buz kristallerinin de yeryüzüne inmesinin imkansız olduğu çünkü buz partiküllerinin dünya yüzeyine yaklaştıkça buharlaştıkları bilgisi de belirtiliyor.

ABD Hava Kuvvetleri tarafından yayınlanan bir raporda da “chemtrails” teorisinin aldatmaca olarak ifade edildiği görülüyor. Raporda söz konusu teoriyle ilgili ortaya atılan iddialar cevaplanarak çürütülüyor.

Uçakların iz bırakmasına neden olabilecek bir diğer ihtimal acil yakıt tahliyesi. Şangay-Newyork seferini yapan uçak 23 Mart 2018'de bir yolcunun rahatsızlanması nedeniyle acil iniş yaptı. Pilotun acil iniş yapabilmesi için uçağın uygun iniş ağırlığına inmesi gerekiyordu. Bunun için de uçaktan 30 tonluk yakıt boşaltıldı.

Bilimsel açıklaması bulunan bu ve buna benzer olaylar sosyal medya uygulamalarında "chemtrails komplo teorisi" ile ilişkilendirilerek paylaşılıyor. 

- Chemtrails Teorisi nedir?

Chemtrails teorisi uçakların arkasında oluşan beyaz izlerin zehirli gaz olduğu inancına dayanıyor. “Kimyasal” anlamına gelen İngilizce "chemical" kelimesi ile “iz” anlamına gelen “trail” kelimesinin birleştirilmesiyle oluşturulan Chemtrail teorisi 1990'lı yıllarda ABD'de doğdu. 

Air Üniversitesi'nin 1996'da yılında yayınladığı "Güç Çarpanı Olarak Hava Durumu: 2025'te Hava Durumuna Sahip Olmak" isimli makalesi Chemtrails komplo teorisinin kaynağı olarak gösterilen metinlerden biri. Bu makaleden yola çıkan komplo teorisyenleri ABD Hükümetinin hava durumunu kontrol etmeye çalıştığını iddia ediyor. Oysa Hava Kuvvetleri iddianın doğru olmadığını ifade ederken Hava Kuvvetleri'nin politikasının hava durumunu gözlemlemek ve tahmin etmek olduğunu ifade etti.

Chemtrail teorisi yıllar içinde pek çok iddiayla birlikte gündeme geldi. Kovid-19 salgınınınn sebebinin uçaklardan püskürtülen zehirli gazlar olduğuyla ilgili pek çok iddia paylaşıldı. Dünyayı yöneten gizli güçlerin uçaklardan zehir püskürterek insanları zehirlediği, kontrol ettiği veya salgın hastalıklara yol açtığı inancı özellikle sosyal medyada takipçi buluyor. 

Chemtrails teorisinin takipçileri bugün sosyal medya uygulamalarını aktif bir şekilde kullanıyor. Facebook ve Telegram gibi uygulamalarda yüksek takipçili grupları; Instagram ve Twitter’da da sayfaları mevcut. Hatta bu alanda uzman olduğunu iddia eden kişiler de sürekli paylaşım yapıyor. Sadece Türkiye'de değil dünyanın pek çok yerinde Chemtrails komplo teorisiyle ilgilenen kişiler ve gruplar mevcut. ABD'li Michael John Murphy Chemtrails hakkında belgeseller hazırladı. Russ Tanner da bu konuyla ilgili içerik üreten kişilerden biri.