BULGULAR

Anadolu Ajansı Teyit Hattı, iddiaya konu olan makalenin tamamını inceledi ve sosyal medyadaki bilgilerin çarpıtıldığı tespit edildi.

Öncelikle Prof Dr. Çaksen'in makalesinin adının "Hastaların Multipl Skleroz (MS) Nedenine İlişkin Doğaüstü İnançları" olduğu görüldü. Makalenin başlığında yer alan ifadeler, içerikte karşılaşılabilecek unsurlarla ilgili genel kanıyı ortaya çıkarttı. 

HASTALIĞIN NEDENLERİ

Çeksen makalesinde MS hastalığı için "Multipl Skleroz (MS), genç yetişkinleri etkileyen, travmatik olmayan, sakatlığa neden olan en yaygın nörolojik bozukluklardan biridir. Çeşitli dış faktörler tarafından modüle edilen çok odaklı klinik bulgularla ortaya çıkan, merkezi sinir sisteminin kronik bir otoimmün hastalığıdır. MS'in nedeni bilinmemektedir ancak tarihsel olarak organa özgü T hücresi aracılı otoimmün hastalık olarak sınıflandırılmıştır. Ek olarak, düşük D vitamini seviyeleri, sigara içme, ultraviyole B ışığına maruz kalma, çocuklukta obezite ve Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu gibi birkaç çevresel faktöre ek olarak birçok gen, hastalığa duyarlılığı artırabilir. Ancak MS'te doğaüstü nedenlere çok daha az dikkat edilmektedir. Burada MS'te olası doğaüstü nedenlere verilen öneme dikkat çekmek amacıyla hastaların MS'in nedenleri hakkındaki doğaüstü inançlarını tartıştık." ifadelerini kullanarak MS hastalığının arkasında yatan bilimsel verileri paylaştığı görüldü. Hastalığın gerekçelerinin yazıldığı bölümde "sosyal medyadaki iddiaların aksine" doğaüstü herhangi bir gerekçe sunulmadığı tespit edildi.

HASTALARIN MS'E YAKLAŞIMI: "ALLAH'TAN GELDİ"

Çaksen, devamında "doğaüstü" ifadesini açıkladı ve Güney Amerika'da gerçekleştirilen bir çalışmadan örnekler verdi. Pek çok kültürde hastalıkların bireyler tarafından "Kader, Allah'ın iradesi, Allah'ın hediyesi, Allah'ın imtihanı, Allah'ın cezası, nazar, sihir, cinlerin ele geçirmesi, yanlış yapılan şeylerin bedelinin ödenmesi, aileye itaatsizlik, günahkar eylemler gibi doğaüstü gerekçelerle" açıklandığına dikkat çekti.

Çaksen, Güney Amerika'daki MS hastalarından bazılarının düşüncelerini aktarmak için İncil'deki ifadelerden yararlandığını söyledi. Çalışmada bazı hastaların başlarına gelenler için "Engelliliğimin geçmişte yaptığım yanlışlar için bir ceza olduğuna inanıyorum, Engelliliğimin Allah'tan veya manevi bir güçten kaynaklandığına inanıyorum, 'Ailem, Allah'ın veya manevi bir gücün engelliliğimi azaltabileceğine inanıyor', Engelli olduğum için Allah'a veya manevi bir güce şükrediyorum." gibi ifadeler kullandığını yazdı.

PARAGRAFIN BÜTÜNLÜĞÜNDEN KOPARTILDI

Sosyal medyada iddialara konu olan kesitin "sonuç" bölümünde yer verilen hasta ifadelerine atıfta bulunduğu, akademik çalışmanın bütünlüğünden kopartıldığı ve manipüle edildiği tespit edildi. 

Çaksen, söz konusu hastalığın doğaüstü nedenlerle ortaya çıktığı yönündeki inanışların, bilimsel olarak kanıtlanamayacağını ifade ettikten sonra, cümlede "biz" kelimesini kullanarak bazı bireylerin inanışlarının bu yönde olduğunu belirtmiştir. Doktorların, hastaların bu konudaki inanışlarının üzerine eğilmesi tavsiyesinde bulunmuş, hastaların ise bu düşüncelerini doktorlarıyla konuşması gerektiğini ifade etmiştir. Ancak sosyal medyada dolaşıma sokulan cümle paragrafın bütünlüğünden ayrıştırılarak gündeme getirilmiştir.