"Video yangından kaçmaya çalışan kaplumbağa ve yavrusunu gösteriyor" iddiası

Irmak Küçükaksu / 04.07.2025
İstanbul

İletişim Başkanlığının sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, bu yıl şu ana kadar 1351'i ormanlık alanda, 1830'u orman dışı alanda olmak üzere toplam 3 bin 181 yangın çıktığı belirtildi. Açıklamada "Son 10 günde İzmir'de, Sakarya'da, Hatay'da, Bilecik'te, Manisa'da, İstanbul'da, Bursa'da çok ciddi boyutlara ulaşan toplamda 20 büyük yangınla mücadele edilmiştir. Bu 20 yangının her biri 2021'deki Manavgat yangını potansiyeli taşıyan yangınlardır. Son 10 gündeki 761 yangının 761'i de kontrol altına alınmıştır." ifadelerine yer verildi.

ARKA PLAN VE İDDİALAR

Sosyal medya platformu X'te (eski adıyla Twitter), yavrusunu sırtında taşıyarak yangından kaçmaya çalışan bir kaplumbağa videosu dolaşıma sokuldu. Yaklaşık 180 bin görüntülenme alan iddia videosunun, yangın bölgelerinden birinde kayda geçtiği öne sürüldü.

Videoyu paylaşan başka bir X kullanıcısı, kaplumbağanın alevlerden zarar görmüş kuru otların arasında zorlukla ilerlemeye çalıştığını dile getirdi.

Bahse konu olan video bazı basın yayın organları tarafından, "Yangın alanında yürek burkan görüntü: kaplumbağa ve yavrusu alevlerin ortasında" gibi başlıklarla haberleştirilerek okuyucuya servis edildi.

BULGULAR 

Videonun sosyal medya kullanıcılarının duygusal hassasiyetleri üzerinden etkileşim kazanmak için yapay zekayla (AI) oluşturulduğu belirlendi. İddia videosunun yapay zeka (AI) üretimi olduğuna işaret eden detaylar şu şekilde sıralanabilir:

- Görüntülerin yapay zeka üretimi içeriklere benzer şekilde duygulara hitap ettiği ve dramatik bir anlatı sunduğu gözleniyor. 

- Videonun arka planında yer alan 3 kişinin yüzü, kıyafetleri ve uzuv detayları gözükmüyor. Bir kamerayla kaydedilen gerçek bir görüntü olduğu iddia edilen videoda, arka plandaki kişilerin silüet gibi görüntülenmesi tutarsızlık oluşturuyor.

-Yavru kaplumbağanın, büyük kaplumbağanın sırtındaki konumunun 8 saniye boyunca değişmemesi görüntülerin doğallıktan uzak olduğunu gösteriyor.

-Ön planda kalan kaplumbağalar çok net ve detaylı gösterilirken, arka planın "bulanıklaştırılması" söz konusu. Bu videoda olduğu gibi yapay zekayla oluşturulan görüntülerde, kullanıcıların dikkatini belirli bir sahne öğesine yönlendirmek amacıyla "odak vurgusu" tekniği kullanılıyor. 

-Yavrusuyla birlikte yangından uzaklaşmaya çalışan büyük kaplumbağanın kabuğunda toz veya yanık izine rastlanmaması dikkatleri çekiyor.

BULGU SETİ
  • İddia videosunun yapay zeka aracılığıyla oluşturulduğu belirlendi.
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
"Video yangından kaçmaya çalışan kaplumbağa ve yavrusunu gösteriyor" iddiası doğru değil.