A Milli Futbol Takımı, 2 Temmuz akşamı oynanan 2024 Avrupa Şampiyonası (EURO 2024) son 16 turu maçında Avusturya ile karşılaştı. Maç sırasında milli futbolcu Merih Demiral'ın, galibiyet sevincini göstermek amacıyla bozkurt işareti yapması dünya genelinde tartışmalara neden oldu. 

UEFA'dan yapılan açıklamada, "spor etkinliklerinde sportif olmayan nitelikteki davranışlar sergilediği, futbol sporunun itibarını zedelediği ve genel davranış ilkelerine aykırı davrandığı" gerekçesiyle Merih Demiral'a iki maçtan men cezası verildi.

Bozkurt simgesinin gündem olmasıyla birlikte bu sembolün Cumhuriyet tarihindeki yeri de kamuoyunda merak konusu oldu.

Bazı sosyal medya kullanıcıları, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) Atatürk döneminde bozkurt simgesinin yer aldığı amblemi kullandığını iddia etti.

Bozkurt simgeli logonun CHP'nin kuruluş logosu olduğu ancak bu amblemin İsmet İnönü zamanından revize edildiği de gündeme gelen iddialar arasında yer aldı.

BULGULAR

Anadolu Ajansı Teyit Hattı söz konusu tartışmaları uzman görüşü ve açık kaynaklardan elde ettiği bilgiler doğrultusunda inceledi. 

CHP'nin "altı ok" simgesinin 1933 yılından bu yana kullanımda kullanımda olduğu belirlendi. Ayrıca, iddia edildiği gibi bozkurt simgesinin CHP'nin logosunda yer aldığı ve İsmet İnönü tarafından değiştirildiğine yönelik hiçbir bulgu bulunmuyor.

AA Teyit Hattı, tartışmalar ile ilgili Prof. Dr. Hakkı Uyar ile iletişime geçerek Cumhuriyet Dönemi'nde bozkurt simgesinin kullanımı ile ilgili detaylı bilgi aldı.

"Bozkurtlu bayrağın Atatürk döneminde kullanılıp İnönü döneminde kaldırıldığı iddiası doğru değil"

CHP'nin kuruluşundan bu yana sembol kullanımı ile ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Hakkı Uyar Teyit Hattı'na yaptığı açıklamada, "CHP, altı oklu bayrağı 1933 yılında kullanmaya başladı. Bayrağın nasıl kullanılacağı ve şekli CHF Bayrak Talimatı'nda açıklandı. Altı oklu bayrağın tasarımı Gazi Eğitim Enstitüsü'nde Resim-İş Bölümü'nde görevli olan İsmail Hakkı Tonguç tarafından yapıldı. Cumhuriyet’in 10. yılı kutlamalarından önce altı oklu bayraklar parti örgütlerine gönderilmişti. Dolayısıyla CHP'nin resmi bayrağı altı oklu bayraktır. Bu bayrakta bozkurt kullanılmamıştır. Atatürk döneminde kullanılıp İnönü döneminde kaldırıldığı iddiası da doğru değildir." dedi.

"Atatürk döneminde bozkurt kullanımı yaygındı"

Cumhuriyet'in ilk yıllarında bir milli kimlik yaratma amacıyla bozkurt simgesinin yaygın olarak kullanıldığını belirten Prof. Dr. Hakkı Uyar, çeşitli mecralarda bu simgenin zamanla yaygınlaştığını ifade etti.

"Bozkurt simgesini siyasal figür olarak değil milli bir figür olarak görmek önemli"

Bozkurt simgesinin Türk tarihine gönderme olduğunu belirten Uyar, sözlerine şu şekilde devam etti; 

"1927'de basılan birinci emisyon paraların iki tanesinde bozkurt simgesinin kullanılması dikkat çekicidir. Yine 1922'den itibaren pullarda bozkurt kullanılmıştır."

"1926 yılında bir devlet arması hazırlanmasına ilişkin yarışma açılmıştır, değerlendirmeye alınan projeler arasında bozkurt amblemi de vardır. Ancak devlet arması projesi yarım kalmıştır. Tamamlanmamıştır."

"İnönü döneminde, 1941'de kurulan Petrol Ofisi'nin amblemi de dişi kurttur."

Bozkurt simgesini bir siyasal figür olarak değil milli bir figür olarak görmek, milletleşmenin bir parçası olarak değerlendirmek gerektiğini belirten Prof. Dr. Hakkı Uyar, açıklamasını şu ifadelerle sonlandırdı;

"Burada dikkat çekici olan, Türk tarihinin eskiliğine dikkat çekmek önemli bir unsur olduğu gibi aynı zamanda Hititlerin Etiler olarak tanımlanıp Anadolu'yu da sahiplenme söz konusudur. Burada Anadolu'da hak iddia edenlere bir yanıt olduğu gibi, bu toprakları vatan kılma çabası da dikkat çekmektedir."

Ayrıca, Prof. Dr. İlber Ortaylı'da bir haber sayfasına yaptığı açıklamada, bozkurt simgesinin Türk milletinin sembolu olduğunu belirtti.

İlber Ortaylı yaptığı açıklamada, "Türk tarihinde ‘Bozkurt’ bir semboldür, idoldür. Öyle sadece bir partinin, grubun sembolü değildir. Biz çöl takımından değiliz, steplerden gelen bir milletiz. O yüzden kurt bizim için mühim ve manalı bir semboldür. Destanları, hikâyeleri var." ifadelerini kullandı.