Yan okuma nedir?

Ayşenur Cevahiroğlu / 28.11.2023

İnternette bir konu hakkında yüzlerce, site, video, infografik ya da çeşitli içerikler bulunuyor. Bu kadar çeşitlilik içerisinde bilgi sağlayan kaynağın güvenirliği tespit etmek zaman zaman zor olabiliyor. Bu yüzden de kaynağın güvenilir olup olmadığı noktasında endişeye düşebiliyoruz. Kaynağın güvenilir olup olmadığını anlamaya çalışırken, URL, tasarım, işlevsellik veya içerik gibi özelliklere dayanarak tespit etmeye çalışırız. Ancak bu özellikler bir kaynağın güvenilir olduğunu tespit etmekte yeterli olmayabilir. Dolayısıyla böyle bir durumda, biz teyitçiler genellikle "yan okuma" yaparak kaynağı farklı kaynaklar üzerinden teyit etmeye çalışırız. Peki nedir bu "yan okuma"?

İngilizcesi "lateral reading" olan 'yan okuma', çevrimiçi bir kaynağın kimin tarafından oluşturulduğunu araştırmak için kullanılan bir stratejidir. Bu strateji, internet sayfasından ayrılıp yeni bir tarayıcı sekmesi açarak, güvenilir internet sitelerinde bu bilinmeyen kaynak hakkında ne söylendiğini kontrol etmeyi içerir. Yan okuma, bir içerik üreticisinin güvenilirliğini, niyetini ve önyargılarını belirlemenize yardımcı olur. Aynı konuda diğer içerik üreticilerinin, içeriklerini araştırarak onların konuyu nasıl ele aldıklarını görmek mümkündür. Bu sayede kaynağın doğru ve güvenilir olup olmadığı, bağlamsallığı ve yanlışlıkları hakkında bir fikir elde edinilebilinir.