Ünlüler kullanılarak çıkar elde edilen deepfake sahtecilik artıyor. Yapay zekayla üretilen ünlü görüntüleri, izinli ya da izinsiz olarak reklam ya da pazarlama amacıyla dolaşıma sokuluyor. Son örnek Amerikalı oyuncu Scarlett Johansson oldu. Oyuncu, rızası olmadığı halde, sesini ve görüntüsünü reklam amacıyla kullanan yapay zeka uygulamasına karşı hukuki süreç başlattı. 

ÜNLÜLER HEDEFTE

Daha önce sosyal medya platformu X'in sahibi Elon Musk, aktörler Tom Cruise ve Leonardo DiCaprio gibi ünlüler, bilgileri ve rızaları dışında çeşitli reklamlarda kullanılmışlardı. Elon Musk bir gayrimenkul şirketinin, Tom Cruise ve Leonardo DiCaprio bir yapay zeka şirketinin reklamlarında görülmüştü.

Aktör Bruce Willis ise yüz haklarını bir deepfake şirketine sattığı iddiasıyla gündeme gelmiş, bu iddiayı yalanlamıştı. 

REKLAMDAKİ BEN DEĞİLİM

Kısa bir süre önce ABD'li oyuncu Tom Hanks, diş sağlığı hakkında yapılan bir reklamda izni alınmadan yapay zekayla oluşturulmuş görüntüsünün kullanıldığını açıkladı ve hayranlarını deepfake reklama karşı uyardı. Tom Hanks, Instagram hesabından yaptığı bir paylaşımla "Benim yapay zeka versiyonumla bir diş sigortası planını tanıtan bir video var. Benim bununla hiçbir ilgim yok" diyerek uyarıda bulundu.  Bu uyarı, sorunun daha geniş kesimlere ulaşmasını sağladı ve farkındalık yarattı ama sorun sürüyor. 

Sonrasında MrBeast olarak tanınan YouTuber Jimmy Donaldson'un "2 dolara iPhone 15" teklif ettiği deepfake görüntüsü, TikTok'ta viral oldu. Bunun üzerine de sahte içeriği yayan hesap kapatıldı.

SESİNİ TAKLİT EDEREK İZİNSİZ REKLAM

Ve şimdi de Hollywood yıldızı Scarlett Johansson gündemde. Oyuncu, yapay zeka marifetiyle adını ve ününü çevrimiçi reklamda izinsiz kullanılmasına karşı yasal süreç başlattı. Lisa AI: 90'ların Yıllığı ve Avatar adlı yapay zeka görüntü oluşturma uygulaması tarafından X'te 28 Ekim'de paylaşılan 22 saniyelik reklam gerçeklikten uzak. Variety'ye konuşan avukatı, oyuncunun uygulamanın sözcüsü olmadığını teyit ederek "Yasal yollara başvuracağız." dedi. Söz konusu reklam, oyuncunun Marvel'in "Black Widow" filminin kamera arkasını gösteren eski bir kliple başlıyor. Oyuncu "Nasılsınız arkadaşlar? Ben Scarlett ve benimle gelmeni istiyorum." diyor. Ardından da yapay zeka ürünü sahte ses, oyuncuyu taklit ederek yapay zeka uygulamasının tanıtımını yapıyor.  

İTİBARI ZEDELİYOR

Sorun, ekonomik çıkar ya da kayıp yaratabildiği gibi, isimleri, görüntüleri ve şöhretleri kullanılan ünlülerin itibarını da zedeliyor.

Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın sözde gözaltı görüntüleri, Papa Francis'in viral olan beyaz montlu görseli ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Ukrayna halkına teslim ol çağrısında bulunduğu sahte video, riskin boyutlarını gösteren örnekler.  

Yapay zekayla üretilen tüm bu içerikler, büyük bir dezenformasyon tehlikesine ve sorunun hukuki ve etik açıdan tartışılması gerektiğine işaret ediyor.

AVANTAJLARI DA VAR

Ancak bir de deepfake teknolojisinin avantaj sağlayan ve iyi sonuçlar doğurabilen pozitif yüzü var. Örneğin Netflix yapımı The Irishman adlı filmde oyuncular Robert DeNiro ve Al Pacino'nun gençlik dönemleri, yaşlanma karşıtı teknoloji kullanılarak ekranlara yansıtıldı. Eski futbolcu David Beckham'ın deepfake görüntüsü, bir hastalığa dikkat çekmek için çekilen tanıtım videosunda kullanıldı.

Dali Müzesi, 2019'daki yeni sergisi Dali Lives'in tanıtımını Salvador Dali'nin görüntüsünün elde edildiği bir deepfake video ile yaptı. Türkiye'de ölen bir ünlünün canlandırılması örneği olarak ilk deepfake reklamı, Ziraat Bankası'nın Sen Hep Gülümse adıyla çekildi. Filmde merhum sanatçı Kemal Sunal deepfake teknolojisiyle canlandırıldı. Tüm bu örneklerde ortak birçok husus var ama en önemlileri izinli, açık seçik ve şeffaf olmaları. 

BİLİNÇLİ KULLANICI OLMAK

Farklı çevrelerce teknolojik değişimlere karşı görülen ancak aslında teknolojinin bilinçli kullanılmasını önemseyen ABD'li teknoloji eleştirmeni Neil Postman, insanlarda teknolojik değişimlere karşı sadece daha sorgulayan bir tutum görmek ister. Buradaki amacı, insanları yeni teknolojileri doğrudan kullanmaya dalıp yalnızca avantajlarından yararlanacakları bir nimet gibi görmek yerine gelişebilecek risk ve tehlikeyi de göz önünde bulundurma eğilimine yönlendirmektir. Böylelikle, bu teknolojilerin geldiği kültür ve toplumlar bu teknolojilerin boyunduruğu altına girmemiş, teknolojiler üzerinde bilinçli bir kontrol gücüne sahip olabilecektir. İşte asıl fayda da ancak bu bilinçli tutumla sağlanabilecektir.

TOM HANKS'İN İZNİ VE RIZASI OLSAYDI

Yeni nesil teknolojileri değerlendirirken ortaya çıkan sonuçların pozitif ya da negatif yanları olabileceğini düşünmek gerek. Deepfake teknolojisi için de durum bu. Avantajları ve dezavantajları var.

Tıpkı Scarlett Johansson ve Tom Hanks örneklerinde olduğu gibi, negatif yanı can sıkıcı ve dezavantaj yaratıyor. Yanıltıyor, aldatıyor. Eğer oyuncuların izni ve rızası olsaydı, içerik sunulurken yapay zeka ürünü olduğu hakkında bilgi verilseydi belki de reklam pozitif etki yaratacaktı. Bunun yerine etik ve hukuk dışı uygulamalara  bir örnek oldu.