Türkiye'de seçime sayılı günler kaldı. Siyasi içeriklerin kitle iletişim araçları aracılığıyla yoğun biçimde yayıldığı günlerden geçiyoruz. Seçim heyecanı büyük, siyasi etkileşim yüksek. Ancak başta sosyal medya olmak üzere çeşitli mecralarda yayılan seçim güvenliğine yönelik bazı iddialar, seçmen üzerinde algı yönetimine işaret ediyor.

Seçim sürecinde komplo teorilerini aratmayacak iddialarla karşı karşıyayız. Uçan mürekkepli mühür, nanoteknoloji kağıt ve mürekkep, dijital oy pusulası iddiaları ve bu iddiaları şaka yollu eleştirirken ortaya saçılan Çamlıca veya Kız kulelerinden seçim günü yayılacak eloktromanyetik dalgalarla seçmenin bir tercihe yönlendirileceği paylaşımları, sosyal ve siyasal etkileşime neden oluyor.

UÇAN MÜREKKEPLİ MÜHÜR

2018'deki seçimde de gündeme gelen uçan mürekkepli mühür iddiası, sosyal medyada yine dolaşımda. Özetle oy pusulalarına basılan mührün mürekkebinin uçacağı, tercihlerin silineceği ve oy pusulalarının yeniden kullanılabileceği iddiasını taşıyor. Bir seçim hilesi algısı yayıyor.

NANONTEKNOLOJİ KAĞIT VE MÜREKKEP

Bu eski iddia, bir televizyon programında farklı bir versiyonla güncellendi. Buna göre; seçim pusulasında bir adaya oy basılacak ama oylar silinecek ve saat 17.00'den sonra hedeflenen başka bir adayda evet mührü görülecek. Sosyal medyada da yayılan seçimde nanoteknoloji kağıt ya da özel dijital oy pusulası kullanılarak evet mührünün silineceği ve oyun istenen adaya yönlendirileceği iddiaları, bir seçim hırsızlığı algısı yayıyor. 

MANTIK DIŞI VE KOMİK

İddialar, ilgililerce "açıklama gerektirmeyecek ölçüde ciddiyetsiz ve mantık dışı" bulunuyor. Benzer bir yaklaşım, iddiaların ele alındığı ve yorumlandığı bazı sosyal medya paylaşımlarındaki esprili içeriklerde de görülüyor. Ancak konunun iddiaları ciddiye alan seçmen üzerinde seçim güvenliği endişesi yaratabilme potansiyeli var. 

ŞARTLAR AÇIK

Halbuki Yüksek Seçim Kurulu'nun seçimde kullanacağı oy pusulaları belli. Teknik şartlar, Devlet Malzeme Ofisi'nce duyurulan üretim ilan metninde ayrıntılı ve şeffaf biçimde açık. Devletin ilgili kurumları, güvenli, adil ve şeffaf bir seçim için çalışıyor.

BÜYÜK BİR SPEKÜLASYON

Peki teknik olarak mürekkebin oylamanın başlangıç saatinden bitiş saatine kadar geçen sürede uçması mümkün mü? Ya da nanoteknoloji mürekkep, ısıya dayanıklı hassas nanoteknoloji kağıt ve dijital oy pusulasıyla bir seçim hilesi..?   

Prof. Dr. Salih Cengiz, İstanbul Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü’nden emekli olduktan sonra İstanbul Rumeli Üniversitesi’nde dersler veriyor. Mürekkep yapısı ve yaşıyla ilgili olarak adli konularda resmi bilirkişi, adli kimya uzmanı.

Uçan mürekkepli mühür iddiasını değerlendiren Prof. Dr. Salih Cengiz, "Bu iddia büyük bir spekülasyon, buna hiç gerek yok" diyor. Prof. Dr. Salih Cengiz özetle şöyle diyor:

-      Uçan mürekkep diye bir şey olamaz. Solup giden mürekkep olabilir. Tespit edilir.

-      Görünmez mürekkeple yazmak diye bir şey vardır ama ısıtıldığında görürsünüz. 

-      Yazılan, çizilen ve kaybolan kalem mürekkeplerinde yazanın fulaj izi ortaya çıkar ve teşhis edilir.

İTİRAZ ETMEK LAZIM

Nanoteknoloji mürekkep, kağıt ve dijtal oy pusulası konusu ise Prof. Dr. Salih Cengiz için "İtiraz edilmesi gereken bir soru." Türkiye’de dijital seçim yapılmadığını belirten Prof. Dr. Salih Cengiz şunları söylüyor:

- Bir sandıkta tek tip seçmen yok, hangi kağıdı kime uzatacaksın da bu kağıt teknolojik olarak o kişinin bastığını kabul edecek ve diğerine itiraz edecek. Bu soruya, bu iddiaya itiraz edelim.

- Spekülasyonlar seçimi yürüten kurumlara ve seçmene zarar verir. İnsanın devlete olan güvenini sarsar. Güvensizlik çözülmedikçe, bunlar bitmez. Bu spekülasyonların önüne geçmek lazım, itiraz etmek lazım.