ABD’de 2001'de yaşanan 11 Eylül saldırılarının üzerinden 22 yıl geçti. Ülke tarihinin en büyük terör eylemi olan ve yaklaşık 3 bin insanın öldüğü saldırıyla ilgili komplo teorileri hala çok yaygın.

HİÇBİR ŞEY GÖRÜNDÜĞÜ GİBİ DEĞİL

Komplo teorileri, ele alınan bir konunun "güçlülerin gizli işi" olarak sunulmasıdır. Çoğunlukla sembolleri, açıklanamayan, sansasyonel olayları, kanıtsız iddiaları, gizli planları ve inanılması güç sıradışı senaryoları içerirler. Komplo teorisyenleri için her şey birbiriyle bağlantılıdır. Hiçbir şey göründüğü gibi veya tesadüfi değildir. Her şeyin arkasında görünmeyen, bilinmeyen başka bir şey vardır. Genellikle resmi ya da yaygın olarak kabul gören açıklamalara karşı çıkar, delilsiz ve spekülatif bir alternatif sunarlar. Şüpheli, belirsiz, sorulu/cevapsız, kaotik ve kaygılı ortamları severler.

Kişilerin başa çıkma, anlamlandırma ve kontrol etme ihtiyacını besleyen komplo teorilerinin, kolayca çürütülse dahi, yayılımını engellemeyi güçleştiren bir çekimi vardır. Gerçeği çarpıtır ve yanıltırlar. Bilime ve delile dayalı olmadığı için sonları gelmez çünkü bilinen yerde değil inanılan yerde dururlar.

ABD'deki 11 Eylül saldırılarının hemen ardından üretilen komplo teorileri de hala varlığını sürdürüyor ve çok yaygın. İşte saldırıların ilk gününden günümüze uzanan komplo teorilerinden bazıları:

İÇERİDEN DESTEKLİ BİR EYLEM: Saldırılardan sonra en yaygın kanı buydu. Elde kanıt olmasa da "süper güç" ABD'ye böyle bir terör saldırısı başka türlü mümkün olamazdı. Bu kanı, aynı kaynaktan beslenen farklı komplo teorilerini doğurdu.

SAHTE BAYRAK SALDIRISI: Terör saldırılarını, gizli örgütün ya da istihbaratın - ABD Hükümeti veya gizli servisleri - halkı kışkırtmak için yaptığı iddia edildi: "Tasarladıkları gizli operasyonla; kendi düzenledikleri saldırıları, hedef kişiler gerçekleştiriyor gibi göstererek halkı aldattılar."

GEREKÇE YARATTILAR: ABD Hükümeti'nin Ortadoğu'ya saldırı düzenleyebilmek için terörle kendi kulelerini yıkarak bahane/gerekçe ürettiği ileri sürüldü. İddia kötücül bir uluslar arası strateji olarak paylaşıldı.

KULELERİ PATLATTILAR: Saldırıların ABD hükümetince planlandığı, ikiz kulelere dalan uçakların kuleleri yıkmak için yetersiz olduğu bu nedenle kulelere kontrollü patlayıcı (hatta nükleer bomba) yerleştirildiği öne sürüldü.

DELİL 7. BİNA: Uçak çarpmadığı halde yıkılan 47 katlı 7. bina, kulelere patlayıcı yerleştirildiği iddiasına delil gösterildi. İlişikte paylaşılan görselde binanın ön cephe fotoğrafı paylaşıldı. Arka cephesi, kulelerden fırlayan parçalardan zarar görmüş ve binanın yıkılmasına neden olmuştu.

UÇAKLARI DURDURMADILAR: ABD Hava Kuvvetleri'nin, rotasından çıkan uçakları durdurabilecekken durdurmadığı iddia edildi. Oysa kaçırılan uçakların alıcıları kapatılmış ve yerlerinin tespiti zorlaştırılmıştı.

ÇÖKECEĞİNİ BİLİYORLARDI: Bir televizyon muhabiri, canlı yayında binanın çöktüğünü söyledi. Ancak o anlarda bina ekranda arka planda ve çökmemiş görünüyordu. Muhabir, sonradan çöken binayla ilgili haberi bir ajanstan almıştı ve hatalı bilgi nedeniyle haber geri çekilmişti.

ILLUMINATI KARTI: Saldırılardan önce basılan İlluminati kartlarında ikiz kulelere yönelik saldırıların gösterildiği öne sürüldü. Önceden planlanmış bir saldırı olduğu tezi işlendi. Oysa söz konusu "Terrorist Nuke" kartı, 11 Eylül 2001 saldırılarını değil, 1993'te yaşanan ikiz kulelere bombalı saldırıyı gösteriyordu ve 1995’te koleksiyona dahil edilmişti.

THE SIMPSONS 9/11 KEHANETİ:  ABD'de çizgi dizi Simpsonlar'ın 11 Eylül saldırılarını önceden haber verdiği öne sürüldü. Söz konusu bölüm, 1997 tarihli "The City of New York vs. Homer Simpson"du. Bölümde kız çocuğu Lisa'nın elindeki dergide iki kule simgesi vardı.

MOSSAD ÖNCEDEN BİLDİRDİ: 11 Eylül saldırılarını İsrail'in gizli servisi Mossad'ın önceden bildiği ve bildirdiği, saldırıların olduğu gün Yahudilerin işe gitmediği ve saldırılarda hiçbir Yahudi'nin ölmediği öne sürüldü.

WINGDINGS ŞİFRESİ: 11 Eylül'den birkaç gün sonra bazı insanlara Q33NYC koduyla ilgili mesajlar gitti. Kodun kulelere çarpan uçaklardan birinin kuyruk numarası olduğu ve Wingdings'e çevrildiğinde "uçak, ikiz kuleler, kurukafa, Davud yıldızı, tamamdır işareti" çıktığı belirtildi. İddiaya göre; uçağın kuyruğundaki kod şifreydi ve saldırılar, örgütler aracılığıyla ABD tarafından gerçekleştirilmişti. Halbuki söz konusu uçaklarda böyle bir kuyruk numarası yoktu.   

KOMPLO TEORİLERİ MANİPÜLE EDEBİLİR

Yakın geçmişteki en önemli komplo teorilerinden birinin "9/11 terör saldırısının ABD hükümeti tarafından gerçekleştirildiği ya da gerçekleştirilmesine izin verildiği" olduğuna yer verilen Siyasal Komplo Teorilerinin Sosyal Medya Üzerinden Toplumsal Realiteyi İnşası adlı çalışmada komplo teorilerinin insanları belirli amaçlar doğrultusunda manipüle ettiği belirtiliyor.

Sakarya Üniversitesi'nden Dr. Kamuran Değer, yazıda yalanlara dayandırılan komplo teorilerinin siyasilerin elinde güçlü silahlara dönüştüğünü, bu güçlü silahın ise bazı çıkarlar doğrultusunda yaşamı yeniden anlamlandırabildiğine ve yön verebildiğine işaret ediyor. İşte sonuçlar:

-       Komplo teorilerinin her ne kadar gerçek gibi gösterilen kanıtlara dayandırılıp inandırıcılığı ve ikna ediciliği arttırılsa bile tamamen kurgulanmış yalanlara dayandırıldığının anlaşılması ile halkın demokratik olduğu düşünülen kurumlara karşı güvensizliğinin yanı sıra toplumsal aşırılıkları körükleme risklerini içinde barındırır.

-       Bu doğrultuda ele alındığında belirli amaçlara ulaşabilmek için kurgulanan komplo söylemlerinin zaman içinde toplumsal yapıda onarılması güç yaralar açabileceği, diğer bir ifadeyle toplumsal yapıya zarar vereceği değerlendirilmesi yapılabilir.