Uçuş pisti ve çevresinde uçak çarpışması sonucu meydana gelen kazalar

Aras Fırat Tekeş / 30.01.2025
İstanbul

II. Dünya Savaşı, her ne kadar yıkıcı sonuçlar doğursa da tarafların birbirine üstünlük kurma mücadelesi başta iletişim, teknoloji ve havacılık alanında devrimsel nitelikte dönüşümlerin önünü açtı. Savaş, insanlık tarihine dört motorlu bombardıman uçaklarını entegre etti. 1945'te barışın sağlanmasının ardından bu uçak teknolojisi ve eğitilmiş yüzlerce pilotun varlığı havacılık sektörüne kritik bir sıçrama fırsatı yarattı. 

1950'lerde güç kazanan yolcu taşımacılığı mega bir endüstrinin de ortaya çıkmasında anahtar rol oynadı. Jumbo jetlerin geliştirilmesiyle, dünya 'küresel bir köy' haline geldi. Ancak havacılık sektörünün bugünkü kapasitesine ulaşması, trajik olayların yaşanmasının ardından mümkün oldu. Yaşanan felaket niteliğindeki uçak kazaları, havacılık sektörünün yeni düzenlemeler yaparak ilerlemesinde rol oynadı. 

Ancak bugün geldiğimiz noktada, yolcu jetleri hala ciddi sonuçlar doğuran kazalara dahil olabiliyor. Mevcut teknolojik donanıma rağmen 2024 yılı dünyanın gündemine uçak kazası haberlerinin sık sık düştüğü bir süreç oldu. Son olarak ABD'de Kansas'tan Washington'a gelen bir yolcu uçağı iniş esnasında pist yakınlarındaki askeri bir helikopterle çarpıştıktan sonra  düştü. Peki yakın tarihte pist ve pist çevresinde ne tür yolcu uçağı kazaları meydana geldi?

- Henada Havalimanı Uçak Kazası (2024)

Japonya'nın başkenti Tokyo'da bulunan Haneda Havalimanı'nda 2 Ocak 2024 tarihinde bir uçak kazası meydana geldi.

Japan Airlines'a ait uçak (JAL) 379 yolcusuyla birlikte inişe geçtikten sonra pistteki sahil güvenlik uçağıyla çarpıştı. Kazanın ardından her iki uçağın gövdesi de alevlere teslim oldu. 

Yolcu uçağındaki 379 yolcu ile mürettebat güvenli şekilde tahliye edilirken sahil güvenlik uçağındaki 6 kişiden 5'i hayatını kaybetti, pilot ise yaralı kurtuldu.

- Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı Uçak Kazası (2024)

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), Hartsfield-Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı'nın pistinde bir Delta yolcu uçağının, aynı firmanın yan kuruluşu olan Endeavor Havayollarına ait bir uçakla çarpıştığını duyurdu. Japonya'nın Tokyo kentine gitmek üzere kalkış için hazırlanan Delta Havayollarına ait 295 sefer sayılı Airbus A350 uçağının kanat ucunun, 5526 sefer sayılı Endeavor Air uçağın kuyruğuna çarptığı ifade edildi.

Kazayla ilgili paylaşılan videoda, çarpışma nedeniyle Bombardier tipi uçağın kuyruk kısmının bütün olarak yere düştüğü görüldü. Tokyo'ya gidecek Delta uçağında 221 yolcu, Louisiana eyaletine uçmak için hazırlanan Bombardier CRJ900 tipi Endeavor uçağında da 56 yolcu olduğu kaydedildi. FAA yetkilileri, çarpışmada kimsenin yaralanmadığını, olayla ilgili soruşturma başlatıldığını bildirdi.

- Linate Havalimanı Uçak Kazası (2001) 

Milano-Kopenhag seferini yapan İskandinavya Havayolları SAS'a ait yolcu uçağı 8 Ekim 2001'de kalkış esnasında piste çıkan küçük bir jete çarptı. Kalkış için hızlanmış olan yolcu uçağı kontrolden çıkarak pist kenarındaki hangar binasının duvarına çarptı ve şiddetle infilak etti. 

İnsan hatası ve yoğun sisten kaynaklandığı açıklanan kazada, hangarda çalışan 4 personel de dahil olmak üzere 120 kişi hayatını kaybetti. O tarihte olayla ilgili 11 görevli hakkında soruşturma başlatıldı.

- Los Angeles Uçak Kazası (1991)

Kaliforniya'nın Los Angeles Uluslararası Havalimanı'nda 1 Şubat 1991 tarihinde Skywest'e ait yolcuğu uçağı 24 numaralı pistte kalkış için hava trafik kontrolünden izin bekliyordu. O sırada Ohio'nun başkenti Colombus'tan gelen USAir hava yollarına ait bir yolcu uçağı aynı piste iniş için kontrol kulesinden izin aldı.

Uçak piste inişi esnasında, Metroliner tipi yolcu uçağıyla çarpıştı. Skywest uçuşundaki 12 yolcu ve mürettebatın tamamı hayatını kaybederken, USAir'deki 89 yolcudan 20'si öldü. Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kurulu, o tarihlerde yaptığı incelemede kazanın kontrol kulesi çalışanlarının gereki prosedürlere uymamasından kaynaklandığını bildirdi

-Tenerife Havalimanı Uçak Kazası (1977) 

Tarihin en büyük uçak kazalarından biri Kanarya Adalarında yer alan Teneferi Havalimanı'nda 27 Mart 1977 tarihinde meydana geldi. 

KLM ve Pan Am uçakları, asıl uçuş noktaları olan Gran Canaria Havalimanı'nda yapılan bir terör saldırısı ihbarı nedeniyle Tenerife Los Rodeos Havalimanı'na yönlendirildi. Çok sayıda uçağın havalimanını kullanmaya mecbur kalması, pistlerdeki yoğunluğu artırdı.

Uzun süredir pistte kalkış için bekleyen KLM uçağı, kuleden netleşmiş bir izin almamış olmamasına rağmen kalkışa geçti. KLM uçağı, o sırada pisti terk etmeye çalışan Pan Am uçağına çarptı. 

KLM pilotu uçağı havalandırmaya çalışsa da, kanatlarındaki yakıt depoları dolu olan uçak Pan Am'ın üst kısmına çarptı. Her iki uçağın da infilak etmesi sonucu aralarında mürettebatların da bulunduğu 583 kişi hayatını kaybetti.

Bunların yanı sıra 3 Aralık 1990'da meydana gelen Detreoit Metropolitan Havalimanı kazasında Northwest Airlines'a ait iki farklı yolcu uçağı yanlış taksi sonucu pistte çarpıştı. DC-9'un alev alması sonucu 1 mürettebat ve 7 yolcu hayatını kaybetti.