Komplo teorileriyle ilişkilendirilerek dolaşıma sokulan paylaşımlar sosyal medya kullanıcılarının dikkatini çekiyor ve hızla yayılıyor. ABD'de kayda geçen ve gökyüzünden yapay kar yağdırıldığını iddia eden bir görüntü birçok dile çevirilerek servis edildi. ABD merkezli X platformunda, bu konuya dair yapılan Türkçe paylaşım da 1,7 milyonun üzerinde görüntülenme sayısına ulaştı.  

ARKA PLAN VE İDDİALAR 

İddiaya konu olan videoda, bir kadının bahçesinde yaptığı kar topuna çakmak tutarak "Çocuklarınızın bunu yemesine izin vermeyin, ben olsam oyun bile oynatmam. Bu tamamen kimyasal." ifadelerini kullandığı duyuluyor. 

Videonun altına yorum yapan kimi kullanıcılar görüntünün yapay zeka ile üretildiğini veya karın çakmak aleviyle erimemesinin normal olduğunu belirtti. 

Gök yüzünden yapay kar yağdırıldığı iddiaları, farklı görüntülerle ilişkilendirilerek paylaşılmaya devam ediyor.

Karın, çakmak aleviyle erimemesi de yapay olduğuna dair kanıt olarak sunuluyor.

BULGULAR

Bilim insanları, sosyal medyada güncelliğini koruyan bu iddiaların komplo teorisyenleri tarafından üretildiğini, çakmak alevinin oluşturduğu yüksek ısının, karın süblimleşmesine neden olacağını söylüyor. (Süblimleşme, bir maddenin katı hâlden doğrudan gaz hâle geçmesi olayıdır ve bu süreçte madde, normalde geçmesi gereken sıvı hâli tamamen atlar.)

Süblimleşme olgusunun en bilinen örneği, soğutucu olarak kullanılan kuru buzun su haline geçmeden, doğrudan buharlaşarak havaya karışmasıdır. Ayrıca, kışın karın sıcaklık donma noktasının altındayken bile buharlaşması ya da naftalin toplarının zamanla küçülüp yok olması da süblimleşmeye örnek teşkil eder. Süblimleşmenin tam tersi süreç olan kırağılaşma (veya depozisyon) da mümkündür; bu, gaz hâldeki bir maddenin ısı vererek sıvılaşmadan doğrudan katı hâle geçmesi demektir.

Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek, AA Teyit Hattı'na konuyla ilgili bilgi verdi. 

Sosyal medyada dolaşan 'yanmayan kar' iddialarına dair Tek, "Çakmakla verilen yoğun ısı enerjisi karşısında karın eriyerek sıvı faza geçmek yerine, doğrudan süblimasyonla buhar fazına geçtiğini" aktardı.

Sadece bu deneysel durumda değil, normal kar yağışlarında ve erime süreçlerinde de önemli miktarda su buharının yine süblimasyon yoluyla gaz olarak atmosfere karıştığını ifade eden Tek, bu sürecin düşük atmosferik basınçlarda daha hızlı gerçekleştiğini belirtti. 

Ayrıca kartopu üzerinde görülen siyah kalıntının ise karın yanmaması ile ilgili olmayıp, çakmak gazı olan bütanın yanması sonucu yüzeyde biriken is (kurum) olduğunu vurguladı.

Yapılan incelemede, iddianın benzer bilimsel verilere yer verilerek AFP ve Reuters gibi haber kaynakları tarafından da yalanlandığı belirlendi.