Galat-ı meşhur: Kelebeklerin ömrü bir gün mü?

Meltem Sarsılmaz / 18.01.2023

ARKA PLAN VE İDDİALAR

Kelebeklerin ömrünün bir gün olduğu toplumda doğru kabul edilen fakat doğru olup olmadığı çok fazla düşünülmeyen inanışlardan biri. Hatta bu konuda şarkılar ve şiirler de yazılmış olup, kelebeklerin ömürlerinin bu kadar kısa olmasına pek çok defa göndermeler de yapılmakta. Fakat işin gerçeği öyle mi, bir kelebeğin ömrü bir gün gibi kısa bir süre mi?

- Bir Kelebeğin Yaşam Döngüsü

Kelebekler başkalaşım geçirdikleri için yaşamları 4 ana bölümden oluşur; yumurta, tırtıl, koza ve ergin evresi. Kelebeklerin pek çok türünün yumurtasının kırılması birkaç hafta sürebilir. Yumurtadan çıkan tırtıl bir süre adeta yemek makinesi gibi sürekli yaprak yiyerek yaşar. Gelişimini tamamladıktan sonra etrafına koza saran kelebek bir süre (bu süre değişmekte) kozada kaldıktan sonra yetişkin olarak kozasından çıkar. Yetişkin bir kelebeğin yaşam süresi değişmekle birlikte genelde 1 hafta ve 1 yıl arasındadır. 

Kelebeklerin bu yaşam döngülerinin ne kadar süreceği ise yaşam alanlarının sıcaklığı ile ilgili. Mesela ılıman iklimin hakim olduğu bir coğrafi bölgede ergin bir kelebek 1 hafta yaşabilirken, soğuk iklimin hakim olduğu bölgelerde özellikle kuzeyde kış uykusuna yatan ergin kelebek 10 ay ya da daha fazla yaşayabilir. Aynı şekilde kelebeğin büyüklüğü de yaşam süresini etkilemekte; küçük kelebeklerin ömrü daha kısayken, büyük kelebeklerin daha uzun olabilir. 

Fakat bilim insanlarına göre dünyada ömrü bir gün olan hiçbir kelebek türüne rastlanmadı.

- Neden kelebeklerin ömrünün 1 gün olduğuna inanılıyor?

Kelebeklerin ömrünün 1 gün gibi kısa bir süre olarak düşünülmesinin sebebi "mayıs sinekleri" ile karıştırılmasından kaynaklanıyor. Uluslararası entomolojistler tarafından 2021 Yılının Böceği seçilen mayıs sineklerinin yaşamları birkaç gün sürüyor. Aslında mayıs sineğinin yaşam döngüsü yıllar sürüyor. Erkek mayıs sinekleri ile çiftleştikten sonra dişiler yumurtalarını suya bırakıyor ve yumurtaların olgunlaşması bir ile üç yıl arasında değişiyor. Dişiler yumurtladıktan sonra erkekler de çiftleştikten hemen sonra ölüyor.

- Kelebeklerin ömrünün bir gün olduğuna dair bilimsel bir kanıt yok

AA Teyit Hattı'nın konuştuğu Konya Tropikal Kelebek Bahçesi yetkileri konuyla ilgili şu şekilde açıklama yaptı:

"Kelebeklerin bir gün yaşadığına dair bilginin bilimsel bir karşılığı bulunmamaktadır. Şimdiye kadar keşfedilen kelebek türlerinin hiçbiri bir gün kadar kısa yaşamıyor. Bildiğimiz kelebek türlerinin ergin ömürleri; 1 hafta ile 1 yıl arasında değişmektedir. Genel olarak ergin bir kelebeğin ömrü ise 1 ay kadardır.

Kelebeğin ömrü ifade edilirken kastedilen süre, kelebeğin ergin kanatlı dönemidir. Bu süreye kelebeğin dünyaya geldiği yumurta dönemi, çocukluk dönemi olarak ifade edilen tırtıl dönemi ve tırtıl dönemden ergin kanatlı döneme geçiş yaptığı, pupa olarak isimlendirilen, dönem dahil değildir.

Bir kelebeğin yumurta halinden ergin kanatlı ömrünü tamamlayana kadar geçen hayat süresi, yine türler arası değişiklik gösterdiğinden, 3 ay ile 30 yıl arasında değişiklik göstermektedir."

BULGU SETİ
  • Dünyada ömrü 1 gün olan hiçbir kelebek türüne rastlanılmadı.

  • Kelebeklerin yaşam döngülerinin ne kadar süreceği yaşam alanlarının sıcaklığına ve kelebeklerin boyutuna bağlı olarak değişmekte.

  • Bilinen kelebek türlerinin ergin ömürleri; 1 hafta ile 1 yıl arasında değişmekle birlikte, genel olarak ergin bir kelebeğin ömrü 1 ay.
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
Kelebeklerin ömrünün bir gün olduğu inancı gerçeği yansıtmıyor.