Analizë

Çfarë është duke bërë presidenti i Kroacisë, Zoran Milanoviç?

Thuajse dy javë më parë, Milanoviç deklaroi se do të vendoste veto ndaj anëtarësimit të Finlandës dhe Suedisë në NATO, nëse nuk ka ndryshim në legjislacionin zgjedhor të Bosnjës

Dr. Hamza Karcic  | 12.05.2022 - Përdıtësım : 13.05.2022
Çfarë është duke bërë presidenti i Kroacisë, Zoran Milanoviç?

Stamboll

Dr. Hamza Karcic

Autori është profesor në Fakultetin e Shkencave Politike në Universitetin e Sarajevës.

Kur ai u zgjodh president i Kroacisë në fillim të janarit të vitit 2020, fitorja e Zoran Milanoviçit ishte një psherëtimë lehtësimi për shumë qytetarë të Bosnjës. Milanoviç ishte një kandidat i Partisë Socialdemokrate të Kroacisë dhe sapo kishte mundur Kolinda Grabar-Kitaroviç-in e Unionit Demokratik Kroat, e cila e kishte drejtuar politikën e vendit drejt ekstremit të djathtë. Ish-presidentja kishte një prirje për deklarata të çuditshme dhe skandaloze për Bosnjën dhe kishte kryesuar përkeqësimin e marrëdhënieve midis dy shteteve, shkruan Anadolu Agency (AA).

Politika e jashtme e Grabar-Kitaroviç-it zbriste në ndërhyrjen në punët e brendshme të Bosnjës dhe portretizimin e boshnjakëve si të radikalizuar. Në fakt, aq e shpeshtë ishte ndërhyrja e Grabar-Kitaroviç-it, saqë shumë boshnjakë ishin të lumtur ta shihnin atë të mposhtur nga një socialdemokrat fitorja elektorale e të cilit dukej se hapte një kapitull të ri në marrëdhëniet ndërshtetërore. Tani, pak më shumë se dy vjet më vonë, Milanoviç e dëshmoi veten si një zhgënjim të madh.

Ai jo vetëm që vazhdoi politikën e Grabar-Kitaroviç-it për të ndërhyrë në punët e brendshme të Bosnjës, por ai po e bën këtë haptazi, në mënyrë rutinore dhe më agresive sesa ishte rasti me paraardhësin e tij. Shumë analistë dhe vëzhgues në Bosnje po pyesin se çfarë po ndodh me presidentin e Kroacisë.

Reforma e legjislacionit zgjedhor

Milanoviç po kërkon të ushtrojë presion mbi Bosnjën dhe veçanërisht politikanët boshnjakë, për të ndryshuar legjislacionin zgjedhor që, në thelb, do të ndante më tej vendin dhe do të institucionalizonte segregacionin në Bosnje. Presidenti i Kroacisë po mbështet liderin e Unionit Demokratik Kroat të Bosnjës, Dragan Çoviç, në shtytjen për reformën e ligjit zgjedhor që do t'i garantonte Çoviçit një vend në Presidencën me tre anëtarë të vendit.

Në vend që të përparojë drejt një sistemi politik të bazuar në qytetarë në përputhje me parimet e BE-së, reforma e legjislacionit zgjedhor e mbështetur nga Çoviç do të inkurajonte ndarjen etnike dhe do të konsolidonte kontrollin e Çoviçit mbi Federatën dhe politikën në nivel shtetëror. Teksa Çoviç arriti ta përcaktojë reformën e ligjit zgjedhor si çështjen më urgjente edhe në mesin e disa zyrtarëve ndërkombëtarë, zgjedhjet në Bosnje janë shpallur dhe janë planifikuar të mbahen në tetor të këtij viti në përputhje me legjislacionin ekzistues.

Presioni i Milanoviçit

I vetëdijshëm se zgjedhjet do të mbahen, ndërhyrja e Milanoviçit në Bosnje tani ka marrë përmasa absurde. Në mars ai vuri në dyshim legjitimitetin e zgjedhjeve. Ai tani ka treguar një plan për të mbajtur takim të Këshillit të Sigurisë Kombëtare të vendit të tij për të diskutuar zgjedhjet e ardhshme në Bosnje më vonë këtë vit.

Thuajse dy javë më parë, Milanoviç deklaroi se do të vendoste veto ndaj anëtarësimit të Finlandës dhe Suedisë në NATO, nëse nuk ka ndryshim në legjislacionin zgjedhor të Bosnjës. Opinionet tani variojnë nga ato që Milanoviç është një aktor pro-rus që kërkon të bllokojë zgjerimin e NATO-s deri tek ato që atij i mbarojnë taktikat e presionit në Bosnje. Megjithatë, kjo lidhje është mjaft e mirë në krahasim me listën e gjatë të deklaratave të tij të kontroverse.

Deklaratat raciste të Milanoviçit

Një nga komentet e tij më fyese ishte në vitin 2016, kur Milanoviç u incizua duke thënë se Bosnja nuk është në të vërtetë një vend, por një "m..t i madh". Më pas erdhi deklarata e tij famëkeqe raciste se Bosnjës i duhej “së pari një sapun dhe më pas një parfum”. Dhjetorin e kaluar, presidenti minimizoi dhe relativizoi gjenocidin në Srebrenicë duke pretenduar se krimi ka pasur "elemente gjenocidi". Në këtë mënyrë ai injoroi vendimet nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë dhe Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, të cilat konfirmuan gjenocidin.

Në prill të këtij viti, ai deklaroi se Bosnja mund të bëhet një shtet qytetar vetëm pas anëtarësimit në BE - që do të thotë se ka ende shumë punë përpara. Më pas, në fund të muajit, ai deklaroi se rrethimi i Sarajevës nuk u hoq nga NATO, por nga ushtria kroate. Kjo deklaratë nuk ka asnjë bazë në faktet historike për luftën në Bosnje.

Në fillim të majit, Milanoviç tha se një njësi e tretë kroate e Bosnjës - në thelb një Republika Sërpska kroate e Bosnjës - do të ishte opsion ekstrem që ai do ta mbështeste nëse gjërat evoluojnë në atë drejtim.

Daljet publike të Milanoviçit tani rrallë kalojnë pa një deklaratë kontroverse dhe pa fakte për Bosnjën. Ndërhyrja e tij në Bosnje është aq rutinë saqë shumë kanë pyetur veten se çfarë saktësisht po bën presidenti në punën e tij të përditshme si zyrtari më i lartë i zgjedhur i Kroacisë, përveç ndërhyrjes në fqinjin e tij.

Presidenti i Kroacisë ka treguar qëllimin për të ndërhyrë në vendin fqinj në mënyrën krejtësisht të papranueshme në marrëdhëniet ndërkombëtare. Qasja e Milanoviçit është një shembull tekstual i asaj që një lider i BE-së dhe një shteti anëtar i NATO-s nuk duhet të bëjë.

Ajo që tregon sjellja e Milanoviçit ndaj Bosnjës është se një socialdemokrat formal siç është presidenti aktual i Kroacisë dhe një politikane e krahut të djathtë si Kolinda Grabar-Kitaroviç kanë pak dallime kur bëhet fjalë për Bosnjën, për fat të keq.

*Mendimet e shprehura në këtë artikull janë të vetë autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht politikën editoriale të Anadolu Agency.

Në ueb-faqen e Anadolu Agency mbi sistemin rrjedhës të lajmeve të AA një pjesë e lajmeve të ofruara ndaj abonentëve publikohen duke u përmbledhur. Për abonim ju lutemi na kontaktoni.