Više od 180.000 prijevremenih smrti u Evropskoj uniji u 2023. godini pripisuje se dugotrajnoj izloženosti sitnim suspendovanim česticama (PM2.5) iznad smjernica Svjetske zdravstvene organizacije (WHO) saopštila je u ponedjeljak Evropska agencija za okoliš u svojoj najnovijoj procjeni zdravstvenog utjecaja.

Izvještaj pod nazivom "Šteta po ljudsko zdravlje od zagađenja zraka u Evropi: status tereta bolesti, 2025" potvrđuje kontinuirani trend smanjenja u proteklih 19 godina.

Prema podacima agencije, smrtnost povezana s PM2.5 pala je 57 posto od 2005. godine, što znači da je Evropska unija već nadmašila cilj iz Akcionog plana za nulto zagađenje o smanjenju od 55 posto do 2030. godine, i to sedam godina ranije od planiranog.

Izvještaj procjenjuje da bi, da su nivoi onečišćenja bili u skladu sa smjernicama WHO-a u 2023. godini, bilo moguće izbjeći oko 182.000 smrti povezanih s PM2.5, 63.000 s ozonom i 34.000 s azot-dioksidom širom EU.

Uprkos napretku, EEA upozorava da je 95 posto stanovništva evropskih gradova i dalje izloženo nivoima zagađenja koji su znatno iznad preporuka WHO-a, a najteži zdravstveni teret i dalje podnose istočne i jugoistočne regije Evrope.

Osim smrtnosti, zagađeni vazduh doprinosi i pogoršava hronične bolesti, uključujući astmu, ishemijsku srčanu bolest, moždani udar i rak pluća. Najnoviji dokazi također povezuju onečišćenje vazduha s porastom slučajeva demencije, što je, kako se navodi, možda postalo veći zdravstveni problem od nekoliko drugih stanja povezanih s okolišnim zagađivačima.

Rezultati su objavljeni uoči EU foruma "Čist vazduh" održanog u Bonnu, 1. i 2. decembra.

U izvještaju se dodatno podsjeća da je revidirana EU direktiva za kvalitetu zraka, koja je stupila na snagu 2024. godine, približila standarde EU-a smjernicama WHO-a i očekuje se da će potaknuti dodatna poboljšanja u narednim godinama.

Analiza EEA obuhvata 41 zemlju, uključujući 27 država članica EU, kao i ostale članice Evropske ekonomske zone. Agencija prati podatke o smrtnosti uzrokovanoj zagađenjem već od 2014. godine koristeći strožije smjernice WHO-a iz 2021. godine. Kao i ranije, podaci za pojedinačne zagađivače ne zbrajaju se kako bi se izbjeglo dvostruko brojanje.