Prekretnica na putu nezavisnosti Azerbejdžana: 32 godine od "Krvavog januara"

RUSLAN REHIMOV -

Diljem Azerbejdžana danas se obilježava 32. godišnjica masakra poznatog kao "Krvavi januar". Građani Azerbejdžana danas se sjećaju svojih sugrađana, žrtava masakra koji je počinila sovjetska vojska u Bakuu i drugim gradovima, a među kojima je i veliki broj žena i djece, piše Anadolu Agency (AA).

Bol nanesena u masakru, koji je ušao u historiju kao "Krvavi januar", i danas je, 32 godine kasnije, svježa u srcima svih Azerbejdžanaca.

Krvavi događaji u januaru 1990. godine, koji Azerbejdžanci pamte i kao herojski ep, također se smatraju važnom prekretnicom u sticanju nezvisnosti nakon 70 godina sovjetskog zarobljeništva.

Krvavi januarski događaji ubrzali su raspad Sovjetskog Saveza, raspalili osjećaj nezavisnosti kod Azerbejdžanaca. U korijenu ovih događaja bio je problem Nagorno-Karabaha.

Krajem 1980-ih Armenci su pojačali svoje aktivnosti za odvajanje Nagorno-Karabaha od Azerbejdžana, a u decembru 1989. Vrhovno vijeće Armenske Sovjetske Republike donijelo je odluku da ujedini Nagorno-Karabah s Armenijom.

Azerbejdžanci su reagovali protiv ove odluke i u Bakuu su održane demonstracije na kojima je učestvovalo stotine hiljada ljudi. Građani su izašli na Trg slobode u Bakuu kako bi pokazali nezadovoljstvo na sve veće teritorijalne zahtjeve Armenaca i sovjetske vlasti.

Neprekidni protesti uznemirili su tadašnju sovjetsku vlast i odlučeno je da se vojnici pošalju u Baku. Ljudi su, s druge strane, blokirali ulaze u grad i kretanje vojnih jedinica u Bakuu.

Najprije je 19. januara 1990. sovjetska obavještajna služba digla u zrak dobavljač energije azerbejdžanske televizije. U večernjim satima je oko 26.000 pripadnika sovjetske vojske u pratnji oklopnih vozila iz pet pravaca ušlo u Baku.

Sovjetska vojska je stigla do grada, zasipajući mecima nenaoružane civile koji su ih pokušali blokirati. Na ljude su vođeni tenkovi i teška oklopna vozila, a pucano je na vozila hitne pomoći. U Bakuu je te noći život izgubilo 130 civila.

Sovjetska vojska nastavila je s masakrom u drugim pokrajinama, kao što su Neftcala i Lankaran, a ukupno 147 azerbejdžanskih civila bilo je žrtvama masakra 20. januara. U događajima su povrijeđene 744 osobe, oko 400 ljudi je zarobljeno od strane sovjetske vojske.

Unatoč proglašenju vanrednog stanja od strane sovjetske administracije u Bakuu i potpunoj kontroli grada koju je vojska imala, ljudi su ponovno izašli na ulice i započeli sa ispraćajem i ukopom šehida. Ispraćaj šehida pratilo je oko milion ljudi.

"Krvavi januar" u potpunosti je poljuljao povjerenje Azerbejdžanaca u sovjetsku upravu i započeo je proces koji je doveo do nezavisnosti zemlje.

Svakog 20. januara već 32 godine Azerbejdžanci hrle na šehidsko mezarje s karanfilima, koje je postalo simbol 20. januara, i iskazuju zahvalnost onima koji su zapalili plamen nezavisnosti.