WASHINGTON

ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i telefonla arayarak, Ukrayna meselesini konuştu.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, Obama, 90 dakikalık görüşmede, Rusya’nın, BM sözleşmesi altındaki yükümlülükleri ve Ukrayna ile 1997 tarihli askeri üs anlaşmasının ihlali anlamına gelen ve Budapeşte Bildirisi ve Helsinki Nihai Senedi ile uyuşmayan, Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne yönelik açık ihlalinden duyduğu derin kaygıyı dile getirdi.

Açıklamada, “ABD, Rusya’nın Ukrayna topraklarına yönelik askeri müdahalesini kınamaktadır” ifadesi kullanıldı.

ABD’nin, askerlerini Kırım’daki üssüne geri çekerek tansiyonu azaltması ve Ukrayna’daki herhangi bir başka yere müdahaleden de uzak durması noktasında Rusya’ya çağrı yaptığı belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“ABD olarak, Rusya’nın Ukrayna ile derin tarihi ve kültürel bağlarını ve Ukrayna’daki azınlık nüfusu ve Rusya kökenlilerin haklarını koruma ihtiyacını tanıdığımızı devamlı olarak belirttik. Ukrayna hükümeti, tüm Ukraynalıların haklarını korumaya ve Ukrayna’nın uluslararası yükümlülüklerine uymaya yönelik taahhüdünü açıkça ortaya koydu ve bizim onlara bu konudaki çağrımız da devam edecek.

Başkan Obama, Devlet Başkanı Putin’e, Rusya’nın, eğer Rus kökenlilere ve Ukrayna’daki azınlık nüfusa muameleye yönelik kaygıları varsa, bunu ele almasının uygun yolunun, Ukrayna hükümetiyle doğrudan barışçıl istişareye girmek ve BM Güvenlik Konseyi (BMGK) veya Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) himayesi altında uluslararası gözlemciler göndermekten geçtiğini belirtti. İki örgütün de üyesi olarak Rusya da buna katılabilir. Başkan Obama, uygun uluslararası kolaylaştırmalarla ve uygun biçimde, Rusya ile Ukrayna hükümeti arasında diyalog başlatılması yönünde acil çabaların olması çağrısında bulundu. ABD de bu çabalara katılmaya hazırdır”.

 Daha büyük izolasyonları getirecektir

Obama’nın ayrıca Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğünü devam eden ihlalinin Rusya’nın uluslararası toplumdaki duruşunu da olumsuz yönde etkileceğini vurguladığı ifade edilen açıklamada, “Önümüzdeki saat ve günlerde ABD, acil biçimde BMGK, NATO ve AGİT’teki ortak ve müttefikleri ile Budapeşte Bildirisi’ni imzalayan ülkelerle iştişarede bulunacak. ABD,  önümüzdeki günlerde yapılacak G-8 için hazırlık toplantısına katılımını askıya alacak. İleriye dönük olarak, Rusya’nın uluslararası kanunları devam eden ihlali, daha büyük siyasi ve ekonomik izolasyonlara yol açacaktır” ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, Ukrayna halkının kendi geleceğini belirleme hakları olduğu belirtilerek, şu ifadelere yer verildi:

“Başkan Obama, hükümetine, teknik ve mali yardımlar dahil Ukrayna hükümetine destek sağlamak için uluslararası ortaklarla acil biçimde çalışmaya devam edilmesi talimatı verdi.  Daha ileri olarak, mali istikrarın güven altına alınması, gerekli reformların desteklenmesi, Ukrayna’nın seçimleri başarılı bir şekilde yapabilmesi ve  demokratik geleceği takip ederken desteklenmesi için,  yeni hükümete önemli derecede yardım sağlamak amacıyla IMF, müttefik ve partnerlerimiz ve Ukrayna hükümetiyle yakın istişarelere devam edeceğiz.”

Kerry: Etkisi derin olacak

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rusya’nın Ukrayna toprağını istila ve işgal etmesini kınadıklarını ifade etti.

Kerry, yazılı açıklamasında, “ABD, Rusya Federasyonu’nun Ukrayna toprağını istilasını ve işgalini, Rusya’nın, BM Sözleşmesi altındaki yükümlülüklerine, Helsinki Nihai Senedi’ne, Ukrayna ile 1997 tarihli askeri üs anlaşmasına ve 1994 Budapeşte Bildirisi’ne tamamen aykırı olarak Ukrayna’nın egemenlik ve toprak bütünlüğünü ihlal etmesini kınar” ifadesini kullandı.

John Kerry, ABD’nin güçlü desteğine sahip olduğunu göstermek için Ukrayna Devlet Başkan Vekili Aleksandr Turçinov’la telefonda konuştuğunu ve Ukrayna'nın bütünlüğüne yönelik net ve mevcut tehlikede yeni hükümetin gösterdiği gayreti övdüğünü belirtti. Ukrayna hükümetini, halkın haklarını korumaya ve uluslararası yükümlülüklerini muhafaza etmeye yönelik taahhüdünü sürdürmeye çağırdıklarına değinen Kerry, Başkan Barack Obama’nın da ifade ettiği gibi, Rusya’ya, güçlerini üslere geri geçmesi, Ukrayna’da başka yerlerde girişimde bulunmaktan kaçınması çağrısında bulunduklarını aktardı.

Kerry, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“İlk günden itibaren, Rusya’nın Ukrayna ile bağlarını ve etnik Ruslara yönelik muamelede onların endişelerini haklı bulduk ve (bunlara) saygı gösterdik. Ancak bu endişeler, Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmeyecek bir şekilde, doğrudan doğruya Ukrayna hükümetiyle ele alınabilmeli ve alınmalıdır. Rusya tarafından tansiyonu düşürecek acil ve somut adımlar atılmadıkça, ABD-Rusya ilişkilerindeki ve Rusya’nın uluslararası saygınlığındaki etkisi derin olacaktır.”

Bazı ülkelerin dışişleri bakanlarıyla ileride atılabilecek adımlara yönelik telekonferans yöntemiyle görüştüğü bilgisini veren Kerry, Ukrayna ve halkını bu tarihi sürede desteklemek için birlikte çalışacaklarını vurguladı. 

Kerry, BM Güvenlik Konseyi’nde, Kuzey Atlantik Konseyi’nde ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nda uluslararası barış ve güvenliğin korunmasındaki kritik ilkelerin vurgulanması için ilerleyen günlerde acil istişarelere başlanacağını belirtti.

Kendi geleceklerini kendilerinin belirlemesi dışında Ukrayna halkının birşey istemediğine dikkati çeken Kerry, “Onlar bu son derece önemli bir anda uluslararası toplumun desteğine sahip olmalılar. ABD, 22 yıldır olduğu gibi, Ukraynalıların (kendi geleceklerini belirleme) haklarını elde etme noktasında onların yanında yer almaktadır" ifadesini kullandı.

Hagel mevkidaşıyla konuştu

ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile telefonda Ukrayna’daki son gelişmeleri ele aldı.

Pentagon Sözcüsü John Kirby, yaptığı yazılı açıklamada, Bakan Hagel’in Rus mevkidaşı Şoygu ile telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini bildirdi.

Kirby, Hagel'in, Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesine dair derin endişesini dile getirdiğini, bu tür aktivitelerin, Rusya’nın uluslararası anlaşma yükümlülüklerine aykırı düştüğünü hatırlattığını, bu yükümlülüklerin Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı duyulmasını gerektirdiğini belirttiğini kaydetti.

Kirby, “Bakan Hagel, sahada bir değişim olmadan, Rusya’nın bölgede daha fazla istikrarsızlık riski oluşturduğunu, uluslararası toplumdan soyutlanma ve gerginlik artışının, Avrupa’nın güvenliğini ve uluslararası güvenliği tehdit edebileceğinin altını çizdi” ifadesini kullandı.