WASHINGTON 

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 1915 olaylarına ilişkin mesajı hakkında, "Başbakan Erdoğan'ın çarpıcı açıklaması küresel ilkeleri teyit ediyor" ifadesini kullandı.

Kerry, Ermenilerin 1915'teki olayların yıl dönümü olarak kabul ettikleri 24 Nisan günü ile ilgili twitter hesabından bir mesaj paylaştı.

Bakan Kerry, mesajında, "Dualar ve düşünceler bugün Ermenilerle. Başbakan Erdoğan'ın çarpıcı açıklaması küresel ilkeleri teyit ediyor" değerlendirmesinde bulundu.

"Sadece ciddi değil, pahalı bir hata olacak”

Kerry, akşam saatlerinde ABD Dışişleri Bakanlığı’nda Ukrayna konusunda sürpriz bir açıklama yaptı.

Sert bir üslupla konuşan Kerry, Cenevre anlaşmasında sadece “iyi niyetin” yeterli olmadığını, tarafların somut adımlar atması gerektiğini açıkça belirttiklerini hatırlatarak, anlaşmanın ilk gününden itibaren sadece Ukrayna’nın yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve sözlerini tuttuğunu kaydetti. Kerry, Ukrayna liderlerinin iyi niyetini ortaya koyduğunu ve liderlik kavramının da bu olduğunu aktardı.

Kerry, Rusya’nın ise  “dikkat dağıtma, kandırma ve istikrarsızlaştırma” yolunu izlediğini belirterek, Cenevre’den şu ana kadar Rusya’nın "hiçbir somut adım atmadığını" söyledi. Kerry, Cenevre’den bu yana tek bir Rus yetkilisinin bile kamuoyu önünde anlaşmayı destekleyen ve silahlı grupları işgal ettikleri yerleri boşaltmaya çağıran açıklama yapmadığına dikkati çekti.

Aksine, Rusya’nın devlet televizyonu dahil çeşitli kanallardan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna “fantezilerini” içeren propagandalar yapıldığını dile getiren Kerry, 21. yüzyılda ne kadar propaganda yapılırsa yapılsın gerçeklerin önüne geçilemeyeceğine işaret etti.

Kerry, sadece bir tarafın ihtilaftan kaçınmasıyla bu sorunun üstesinden gelinemeyeceğine işaret ederek, “Şunu açıkça belirtelim: Cenevre’de varılan anlaşma yorumlamaya açık değil, belirsiz değil, subjektif değil, seçenekler de sunmuyor” dedi.

Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki silahlı ve Rusya yanlısı grupları fon ve ve ağır silahlarla desteklemeyi ve koordine etmeyi sürdürdüğünü ifade eden Kerry,  bu grupların “yeni kıyafetleri, disiplinli asker tavırları, ellerindeki silahları ve Ukrayna'ya binlerce mil ötesindekilerin Rus aksanlarıyla kendi haklarını arayan yerel halk olduğunu iddia etmenin absürt olduğunu” kaydetti.

Kerry, “Dünya, barışçıl protestocuların, üzerlerinde Rusya'nın cephaneliğinin son ürünleri otomatik silahlar ve el bombalarıyla gelmeyeceğini biliyor” ifadesini kullandı.

Kerry, Ukrayna’nın doğusunda görülen asker kıyafetli kişilerin giysilerinin geçen ay Kırım’daki Rus askerlerininkiyle aynı olduğuna işaret ederek, bunun yanında buradaki grupların Rus askerleriyle benzerliklerini gösteren birçok fotoğrafların kamuoyunda paylaşıldığını hatırlattı. Kerry, "Rusya'nın elinin bu işin içinde olduğundan kimsenin şüphesi olmasın" diye konuştu. 

Cenevre anlaşmasının hemen arkasından itidal yerin şiddetin arttığına dikkati çeken Kerry, Rusya’yı Ukrayna’daki “demokratik süreci aktif şekilde sabote etmek için elinden geleni yapmakla” suçladı.

Kerry, “Bu filmi önceden gördük, hem de Kırım’da” dedi.

Kerry, Rusya’yı uyararak, “Rusya’nın anlaşmaya uymaması halinde bu sadece ciddi bir hata olmayacak, pahalı bir hata olacak” diyerek, Rusya ekonomisinin mevcut yaptırımlardan şimdiden etkilendiğine dikkati çekti.

“Bir gerçek görmezden gelinemez ki o da tüm dünyanın Ukrayna’nın arkasında duracağı” diyen Kerry, Rusya’ya seslenerek, “(Rusya'nın izlediği) Yolu değiştirmesi için pencere kapanıyor” ifadesini kullandı. Rusya’nın Cenevre anlaşmasına uyarak tansiyonu azaltma yoluna gitmesi halinde bundan memnuniyet duyacaklarını dile getiren Kerry, “Eğer Rusya bunu yapmazsa da dünya, Rusya’nın daha bedel ödemesini sağlayacaktır. Başkan Obama’nın belirttiği gibi biz hazırız” dedi.

"Liderler gerekli tavizleri vermeli"

Kerry, ABD Dışişleri Bakanlığı'nda Norveç Dışişleri Bakanı Borge Brende ile görüşmesinden önce yaptığı kısa açıklamada da İsrail'in Filistin yönetimiyle yürüttüğü barış görüşmelerini askıya almasına değindi ve ABD'nin görüşmelerin sona erdiğini ilan etmeye hazır olmadığının sinyalini verdi.

İleriye gitmek için her zaman bir yol olduğunu belirten Kerry, ancak, bunun olabilmesi için liderlerin gerekli tavizleri vermesi gerektiğini söyledi. Kerry, "İleriye gitmek için bir yol bulabiliriz ancak gerekli tavizleri vermede istekli olmazlarsa bu çok zor olur" ifadesini kullandı.

Kerry, "Barış imkanlarına yönelik umudumuz ya da taahhüdümüzden asla vazgeçmeyeceğiz. Bunun gidilecek tek yol olduğuna inanıyoruz. Ancak şu anda, açıkçası, çok zor bir noktada ve liderlerin kendileri kararlar vermeli, bu onlara bağlı" diye konuştu.

Kerry, Abbas ile görüştü

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki de Kerry'nin Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile telefonda görüştüğünü, Filistin'de Fetih ve Hamas arasında mutabakata varılmasına dair açıklamadan duyduğu hayalkırıklığını ilettiğini bildirdi.

Psaki, görüşmede Kerry'nin, "herhangi bir Filistin hükümetinin, Abbas'ın uzun süredir desteklediği aynı prensiplere sahip olması gerektiğini tekrarladığını" belirterek, bu üç prensibi, şiddete başvurulmaması, İsrail devletinin tanınması ve taraflar arasındaki önceki anlaşmalar ve yükümlülüklerin kabul edilmesi" olarak sıraladı. 

Kerry ve Abbas'ın, aralarındaki teması sürdürmeyi kararlaştırdığını ve müzakerelerin uzatılması için İsrailliler ile Filistinliler arasında devam eden çabaları ele aldığını ifade eden Psaki, her iki tarafın azami itidal göstermesi ve gerilimi tırmandırıcı adımlardan uzak durması gerektiğini vurguladı.

Psaki, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Martin Indyk ve Amerikalı müzakerecilerin bölgede kalmayı sürdürdüğünü, her iki tarafla yakın temas halinde olduklarını kaydetti.